Doç. Dr. Hatice Demirbaş
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Adli Bilimciler Derneği Adli Psikoloji Komisyonu Başkanı
Prof. Dr. İ. Hamit Hancı-
Adli Bilimciler Derneği Başkanı
Renkli Şeker biçiminde çikolatalar ve şırınga şeklinde çikolatalarla çocuk ölümleri son zamanlarda gündeme gelmektedir.
Aslında çocuklar tatlı türü şekerlemelerden genellikle hoşlanmaktadırlar. Çevrelerinde bunlar satıldığında veya arkadaşları tükettiğinde onlara cazip gelmekte ve bunları almaya ve tüketmeye yönelmektedirler.
Şırınga çikolatalar şırınga biçiminde olup içinde sıvı halde çikolata bulunmaktadır.
Özellikle şırınga çukulatalarda iki tehlike söz konusudur.
İlki şırınganın ağzında yer alan tıpanın çocuklarca fark edilememesidir. Çocuklar çikolatayı birden ağızlarına alıp çekmeye başlayınca, tıpa aniden boğaza kaçıp nefessiz bırakıp ölümlere neden olabilmektedir. Gündeme en çok yansıyan tehlikeli yan etki bu olmaktadır. Çocuklar özellikle bu tür bir şeyde ağzında tıpa olacağını fark edememekte, algılayamamakta veya düşünememektedirler. Kısacası çocuklar riski görememektedirler. Bir an önce çikolatayı tatmak istemeleri de riskleri görmede engel oluşturmaktadır.
İkinci tehlike, şırınganın akla tıbbi ilaç ya da uyuşturucuyu getirmesidir. Ebeveynlerin aracılığı olmadan İlaçla ilişki kurmayı öğrenme ve ilacın normalleşmesini sağlama riski vardır.
Bunlar, Erişkinler tarafından ilaç gibi algılanmadığı için (gerçekte de ilaç olmadığı için) çocuklar için şırıngalar normal hale gelebilir. Çocuklar diğer ilaçlar ile bunların farkını algılayamayacaklardır.
Benzer durumları daha eski tarihlerde sigara şeklinde sakızlarda, alkolsüz biralarda görmüştük.
Daha yakın tarihlerde ise İlaç kapsülüne benzetilmiş , içinden sevgi mesajları çıkan aşk kapsülleri ve kenevir kokulu soğuk çay örnekleriyle karşılaşmıştık.
Şırıngalar , ileride değişik bağımlılık yapıcı ilaçlara ilgiyi arttırma riski içermektedir.
Şırıngaya bilerek ya da bilmeyerek çocuklar küçük yaşlarda , içinde sevdikleri maddelerle alıştırılmaktadır.
Çocuklar büyüdüklerinde şırınga ile kullanılan bağımlılık yapıcı uyuşturucu ya da uyarıcıları daha önce sevdikleri tatlıları tükettikleri maddeler ile eşleştirdiklerinde kolayca uyuşturucu/uyarıcılara yönelebilmektedir.
Şırınga sevilen yiyeceklerle şartlandırıldığı için çocuk tehlikeyi göremeyip şırıngadan zarar gelmez diyebilmektedir.
Tatlı yiyeceklerle akılda kalan şırınga normal kabul edilmekte, zararlı bir cisim olarak algılanmamaktadır. Çocuklar büyüdüklerinde uyuşturucu/uyarıcıları daha kolay kullanmaya yönelebilmektedir. Görsel olarak alıştıklarına daha sonra kolayca yönelmektedirler.
Her ne kadar şırınga çikolatadan söz etsek te şeker biçimindeki çikolatalar ve şekerlerde boğaza kaçma riski taşımakta ve ölümlere neden olabilmektedir. Bu tür üretimlerin çocukların sağlığı ön plana alınarak yapılması gerekmektedir.
Bu şekerlemeler aynı zamanda okul çevrelerinde satılabilen uyuşturucu maddelere de benzemekte ve çocuklar şeker/çikolata diye düşünerek bu maddeleri almaktadır. Çocuklar, özellikle küçük çocuklar neyin zararlı olduğunu bilmediği için bu maddelere alıştırılabilmektedir. Küçükken bu şekerleri yiyen çocuklar daha sonra büyüdüklerinde şeker niyetiyle uyuşturucu hapları tüketebilmektedir. Aslında renkli şekerlerle de bilerek bilmeyerek uyuşturucu haplara alışkanlık kazandırılma olasılığı ortaya çıkmaktadır.
Şırıngalar veya şekerler, bağımlılık yapıcı ilaç ve malzemelere ilgiyi artırma riski oluşturmaktadır.
Okullarda yönetimin ve öğretmenlerin mutlak ilk yardım eğitimleri alması gerekmektedir.
Ayrıca özendirici nitelikte bu tip çukulataların satışı da okullarda yasaklanmalıdır
