Esad rejiminin çökmesiyle birlikte Suriye’de ortaya çıkan yeni koşullar, ülkelerine dönmeyi düşünen Suriyeli sığınmacılar için geri dönüş sürecini hızlandırıyor.
Ancak bu dönüş, Türkiye’deki ekonomi ve sosyal yapıda önemli değişimlere yol açabilir. Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Barış Erdoğan, Suriyelilerin dönüşünün çok boyutlu etkilerini ve bu süreçte yaşanabilecek zorlukları değerlendirdi.
Suriyelilerin Dönüşü Ekonomide Farklı Dinamikler Yaratacak
Türkiye’de 3 milyonu aşkın geçici koruma altındaki Suriyelinin dönüşü, emek piyasası ve konut sektöründe önemli etkiler yaratabilir. Prof. Dr. Barış Erdoğan, dönüşlerin özellikle konut kiralarını ve işsizliği etkileyeceğini belirtti:
“Suriyelilerin ülkelerine dönmesiyle birlikte iç pazarda barınma, gıda ve giyim gibi temel ihtiyaçlara yönelik talep azalacaktır. Bu durum özellikle kiralık konut fiyatlarında bir düşüşe yol açabilir. Ayrıca, işgücü arzının azalmasıyla Türk vatandaşları daha yüksek ücretler talep edebilir.”
Ancak, Suriyelilerin çalıştığı tarım, inşaat ve hizmet sektörlerinde işgücü maliyetlerindeki artış, tüketici fiyatlarına yansıyabilir ve bu durum enflasyonist bir baskıya neden olabilir.
Geri Dönüş Süreci Yıllara Yayılacak
Her ne kadar Esad rejiminin devrilmesi geri dönüş sürecini hızlandırsa da bu dönüşün kısa vadede tamamlanması beklenmiyor. Prof. Dr. Erdoğan, Suriye’deki yıkım ve altyapı eksikliği nedeniyle geri dönüşlerin uzun yıllara yayılacağını ifade etti:
“Sığınmacıların geri dönmesi, Suriye’de istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir bir ekonomik altyapının oluşturulmasına bağlıdır. 13 yıllık iç savaşın etkileri nedeniyle dönüşler kısa vadede büyük bir kitlesel hareket oluşturmayabilir. Bunun yanı sıra uluslararası toplumun katkılarıyla Suriye’nin yeniden imarı ve istihdam olanaklarının artırılması, bu süreci hızlandırabilir.”
Entegre Olanların Dönüşü Daha Zor
Türkiye’de sosyal ve ekonomik hayata uyum sağlamış Suriyeliler için geri dönüş kararı almak daha zor olabilir. İyi bir işe sahip olan, çocuklarını Türkiye’deki okullara kaydettiren ve bir düzen kuran bireyler, Türkiye’de kalmayı tercih edebilir. Erdoğan, bu kesimin iki ülke arasında ulusaşırı bağlar kurarak hem Türkiye hem de Suriye ekonomisine katkı sunabileceğini ifade etti.
Buna karşın, ekonomik olarak Türkiye’de tutunamayan, vasıfsız işlerde çalışan sığınmacılar geri dönüşe daha hevesli olabilir. Prof. Dr. Erdoğan, bu kesimin Suriye’de yeniden imar sürecinde iş bulma fırsatları nedeniyle dönüş motivasyonunun daha yüksek olduğunu belirtti.
Toplumun Tepkisi ve Sığınmacılara Baskı
Türkiye’de ekonomik kriz ortamında, Suriyelilere yönelik olumsuz algıların arttığı biliniyor. Esad rejiminin devrilmesiyle birlikte Suriyelilerin dönüşü için baskıların artabileceğine dikkat çeken Erdoğan, “Türk kamuoyunda ‘Artık dönmeliler’ söylemi daha yüksek sesle dile getirilebilir. Bu durum, dönmek istemeyen sığınmacılar üzerinde sosyal baskı yaratabilir.” dedi.
Uluslararası Desteğin Önemi
Suriye’nin yeniden imarı için uluslararası destek olmadan geri dönüşlerin beklenen hızda gerçekleşmesi mümkün görünmüyor. İstikrarlı bir siyasi ortam, altyapının yeniden inşası ve iş olanaklarının artırılması, Suriyeliler için geri dönüş kararında belirleyici rol oynayacak.
Türkiye’deki Etkiler
Suriyelilerin dönüşü, Türkiye’de sosyal ve ekonomik dengeleri şu şekilde değiştirebilir:
- İşgücü Piyasası: Düşük ücretli işlerde çalışan Suriyelilerin azalmasıyla Türk vatandaşları için yeni iş fırsatları doğabilir.
- Konut Piyasası: Kiralık konut talebindeki düşüş, fiyatlarda gerilemeye yol açabilir.
- Kamu Harcamaları: Suriyelilere yönelik harcamaların azalmasıyla bütçe üzerinde rahatlama yaşanabilir.
Sonuç: Dengeli ve Uzun Süreç
Suriyelilerin dönüşü, Türkiye’de ekonomik ve sosyal yapıda değişimlere neden olurken, bu sürecin planlı ve istikrarlı bir şekilde yönetilmesi büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Barış Erdoğan, dönüşlerin yıllara yayılacağını ve uluslararası desteğin süreci hızlandırabileceğini vurguladı. Ancak, dönüş süreci yalnızca Suriye’deki koşullara değil, Türkiye’deki sosyal ve ekonomik dinamiklere de bağlı olacak.