Ş. TARIK SÜRMELİOĞLU
ELDEKİ verilere bakarak yüzeysel bir kritik yapalım.
Derin kritik, sandık sandık sonuçlar elimize ulaştığında yapılabilir.
***
CUMHURBAŞKANI Erdoğan balkon konuşmasında dedi ya: “Belediyelerin yüzde 56’sını biz kazandık.”
Oy oranı itibariyle AK Parti, daha doğrusu Cumhur İttifakı seçimin galibi; ona sözümüz yok.
Ankara, İstanbul, Antalya ve kıyı şeridindeki birkaç il daha..
Cumhur’un kaybıdır sonuçta.
Seçimin galibi de olsalar, metropoller kayıp.
Özellikle AK Parti için büyük sıkıntı bu.
***
AK PARTİ’NİN KAYBETTİĞİ İLÇELER
BİZ Balıkesir’e bakalım.
Burhaniye.. Gömeç.. Gönen.. Susurluk AK Parti’nin kaybettiği ilçeler.
Kazandıkları ilçelerde Millet İttifakı adaylarının kendilerini çok ezdirmediği görülüyor.
Cumhur İttifakı için Balya da kayıptır. Bir önceki dönemde AK Parti vardı Balya’da.. Sonra MHP’ye geçti.. Şu ‘rüzgarın oğlu’ dedikleri Osman Kılıç yönetti Balya’yı. CHP, Orhan Gaga’yı aday gösterdi. Gaga, AK Parti olanaklarının sınırsızca MHP’li adaya sunulmasına karşın, Balyalılar’ın desteğiyle ipi göğüsledi. Yüzde 50.7’ye karşılık yüzde 46. Kılıç, Balya’da kaybeden oldu.
Yani Balya da AK Parti ve Cumhur için kayıp.
***
BANDIRMA’YI ZATEN ALAMAZLARDI
AK PARTİ’nin Bandırma’yı alma imkanı yoktu. Bir önceki seçime göre AK Parti ile CHP arasındaki fark bu kez daha da açıldı. Tolga Tosun’la seçime giren CHP’ye sandıktan yüzde 58.4 çıktı. AK Parti’nin adayı Alp Bostancı yirmi puan geride kaldı. Servis edilen seçim haberlerinde “Bandırma işi bitirdi” deniyordu.
Bandırma, AK Parti’nin işini bitirdi. Bostancı, pek çok Bandırmalı’ya göre ‘yanlış aday’dı.
İş sadece adayla da bitmiyor; ilçe halkının Büyükşehir’e kızgınlığı her geçen gün arttı. Fahiş su bedelleriyle başlayan yoğun tepki, yatırım ve hizmetler konusunda Bandırma’ya üvey evlat muamelesi yapılmasıyla daha da arttı. Büyükşehir yönetimiyle CHP’li Belediye’nin restleşmeleri etkili oldu. Demek ki Büyükşehir Başkanı seçilen Yücel Yılmaz’ın vaatleri, ilçeye özel projeleri, Bandırma’yı sanayinin kalbi yapma sözleri halkta çok karşılık bulmadı.
Bandırma kayıptı AK Parti için, yine kayıp.
***
AHMET AKIN GÖNEN’İ VERMEDİ
GÖNEN, AK Parti için çok önemli bir kayıp. AK Partili Başkan’ın yönettiği Belediye’yi, kendi elleriyle CHP’ye teslim ettiler. AK Parti, bu kez Hüseyin Yakar’ı aday göstermedi. Yeni bir aday arayışında, düşük profilli bir arkadaşı başkan adayı yaptılar. Sağ seçmenin çoğunlukta olduğu Gönen, aynı zamanda CHP Milletvekili Ahmet Akın’ın memleketi. Akın’ın her fırsatta Gönen’de seçim çalışması yapmasının bir sebebi olmalıydı. Gönen’de CHP yüzde 55.1’le AK Parti’ye ezdi geçti. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ni kopyalayıp Gönen’e yapıştıran AK Parti adayı Erdinç Odabaşı yüzde 39.8’de kaldı. Gönen’e yeni Başkan İbrahim Palaz oldu.
Gömeç açısından bakarsak.. Belediye Başkanı AK Partiliydi. Bu dönem yine aday gösterdiler. AK Parti iddialıydı, ama sonuç umulduğu gibi olmadı. Başkan Kazım Arslan’ın karşısına ilçenin sevilen iş adamlarından Mehmet İrem Himam’ı çıkardılar. CHP’nin adayı Himam, ilçede oyları sildi süpürdü. Yüzde 54.1’ye Gömeç Belediyesi CHP’ye geçti; AK Parti adayı yüzde 44.1’de kaldı.
***
DEVECİLER BURHANİYE’Yİ
AK PARTİ’DEN ALDI
BURHANİYE AK Parti’deydi. Belediye Başkanı Necdet Uysal beş yıllık süreçte çok yıpratıldı. Arkasında Büyükşehir desteği olmasına karşın AK Parti Burhaniye’de varlığını koruyamadı. Bir kısım medyanın çeşitli iddialar, ithamlar, suçlamalarla sık sık gündeme taşıdığı Necdet Uysal, 2014’deki halk desteğini arkasına alamadı. Bunda en önemli etken, Burhaniye’de siyaset denince ilk akla gelen isimlerden biri olan Ali Kemal Deveciler’in performansı oldu. Deveciler de bir kısım medyanın hedefinde olan isimlerden; ancak kamuoyunda karşılığı var. İYİ Parti desteğini de arkasına alan Deveciler yüzde 53.1 gibi ezici bir üstünlük sağladı. Necdet Uysal yüzde 42.2’de kaldı. Deveciler, 2014’de CHP adayı Fikret Akova’ya seçim kaybettiren adam olmakla suçlandı sürekli. Güya o seçimde AK Parti’nin adayına çalışmış, Necdet Uysal’ı Başkan seçtirmişti. Bu iddialar ilçe gazetelerinde sık sık yer aldı. Demek ki ilçe halkı bu iddialara çok itibar etmemiş. Eski Milletvekili Deveciler şimdi Burhaniye Belediye Başkanı.
AK Parti Burhaniye’yi de kaybetti.
***
SUSURLUK’ta da AK Parti vardı. Her seçimde başka bir partiye geçen Susurluk Belediyesi, bu kez İYİ Parti’nin oldu. İYİ Parti aday çıkardığı ilçeler içinde sadece Susurluk’u kazandı. Nurettin Güney yüzde 54.6 ile rakibi Şükrü Gür’e büyük fark attı. AK Parti yüzde 43.7 ile kaybetti.
***
ERDEK VE AYVALIK’TA SONUÇ
HER seçimde Türkiye haritasındaki renkler önümüze çıkar. Kıyı şeridi hep kırmızıdır. Kırmızı CHP’nin rengi. Sahil kesimlerinde yaşayanların tercihi.
Balıkesir’de de durum değişmiyor. AK Parti, Balıkesir’in kıyı ilçelerinde varlık gösteremiyor. Kazansa bile kalıcı olamıyor.
Kıyı ilçelerinden bir tanesi, AK Parti’nin ısrarla almak istediği Erdek.
Hüseyin Sarı her türlü manipülasyona karşın koltuğu kaptırmadı meselâ. Bu biraz da adayla ilgili. Hâttâ daha fazla adayla ilgili. Erdekliler, ne yaparsa yapsın Hüseyin Sarı’yı destekliyor. Aldığı ceza gereği 4 Eylül’e kadar Başkanlık yapamayacak olsa da, Erdek’te Hüseyin Sarı yeniden seçimi kazanabiliyor.
AK Parti, Ayvalık’ı da alamıyor. Ayvalık Balıkesir’in gözbebeği, turizmiyle, tarihiyle, doğal güzellikleriyle bir numara. Ayvalık bu seçimde kızarmadı, yeşillendi. CHP’nin kalesi değil yani. Demokrat Parti’ye geçti Belediye. CHP, mevcut Başkan Rahmi Gençer’i aday gösterdi. Mesut Ergin CHP’den aday olmak istiyordu, kabul görmedi. Gitti DP’ye yazıldı. “Bölen olur” deniyordu, kazanan oldu adam. Cumhur’un adayı MHP’li Nazmi Başaran sandığa gömüldü. CHP, İYİ Parti desteği ile girdiği seçimde yüzde 38.1 oranında oy alırken, DP’den aday olan Mesut Ergin yüzde 39.7 ile seçimin kazananı oldu. Cumhur’un adayı Nazmi Başaran yüzde 19.4’de kaldı.
Yücel Yılmaz Ayvalık’a özel ilgi gösteriyordu, ısrarla kazanmak istiyordu, ilçeye çok vaat verdi, özel projeler hazırladı. Ama beklenen olmadı. Mesut Ergin, Cumhur’un oylarını da kendine çekip ipi göğüsledi.
***
SAHİL KESİMİYLE KIRSAL
ARASINDAKİ BAKIŞ FARKI
AK PARTİ’ye ne kaldı Balıkesir’de?
Havran, İvrindi, Savaştepe, Kepsut, Dursunbey, Bigadiç, Sındırgı, Marmara Adası.
Bir de merkezin ilçeleri Karesi ve Altıeylül.
Seçmen AK Parti’yi yine kırsala hapsetti; sahil şeridinde egemen olmasına izin vermedi.
AK Parti kırsalda oylarını korudu, hâttâ arttırdığı ilçeler de var.
Kırsal ilçelerde yaşayan seçmen, genel muhafazakar yapısıyla AK Parti’ye bu seçimde de sahip çıkmayı sürdürdü.
Kırsalın kaygısıyla, sahil kesimlerinde yaşayanların kaygıları hep farklıydı zaten; bu fark 31 Mart’ta da kendini gösterdi.
***
İLÇELERDE BÜYÜKŞEHİR’E
NE ORANDA OY ÇIKTI?
ŞİMDİ asıl kritik, ilçelerden Büyükşehir’e verilen oyların sonuçları geldiğinde yapılacak. AK Parti kaybettiği ilçelerde Büyükşehir’e ne oranda oy çıkarabildi, kazandığı yerlerde ilçe başkan adaylarıyla Büyükşehir adayı arasındaki oy farkı nedir; işte o zaman daha net şeyler söyleyebileceğiz.
Yani, kazanan ya da kaybeden ilçe başkan adayları kendilerine mi çalışmış, yoksa Büyükşehir’i yeniden kazanmanın derdine mi düşmüş belli olacak.
***
SON kertede Edremit’i unutmayalım. Bağımsız Aday Kamil Saka’nın CHP’yi bölmesi isteniyordu Edremit’te. Bu noktada AK Parti’den Saka’ya yoğun destek vardı. Saka bölecek, CHP kan kaybedecek, Cumhur’un adayı Tuncay Kılıç kazanacaktı.
Sonuç öyle olmadı. CHP Başkan adayı Selman Hasan Arslan, 45.7 ile seçimin galibi olurken, Tuncay Kılıç 36.2’de kaldı. Saka yüzde 12.8 ile sandıktan üçüncü sırada çıktı. Edremit’te Saka dönemi kapandı. Kılıç köşesine çekildi. Meydan Arslan’a kaldı. Bu seçimin en kritik, en tartışmalı, en göz önündeki ilçesi Edremit’ti. CHP ilçedeki varlığını korumayı başardı. Spekülasyonlar, manipülasyonlar, kampanyalar tutmadı.
***
KAZANÇ MI KAYIP MI?
ORAN yükselebilir, oylar artabilir, ama görüldüğü gibi bu yükseliş kaleleri korumaya yetmiyor.
Büyükşehir’i 10 bin oy farkla kıl payı kazanan AK Parti, Gönen’de, Gömeç’te, Burhaniye’de, Susurluk’ta belediyeleri kaybediyor. İttifak gereği Balya’yı da sayarsak, toplamda 5 Belediye kaybediliyor.
Kazanç mı, kayıp mı siz karar verin.
