BASIN SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM YOLLARININ ORTAYA KONMASI TALEBİYLE VERİLEN ARAŞTIRMA ÖNERGESİ REDDEDİLDİ
TBMM Genel Kurulu’nda basın sektörünün yaşadığı açmaz ele alındı. Bu konuda CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun’un CHP Grubu adına verdiği araştırma önergesi Meclis’te tartışıldı. Sektörün acil çözüm bekleyen sorunları ve çözüm önerilerinin lehte ve aleyhte konuşmalarla gündeme geldiği Meclis’te, CHP Grubu’nun önergesi AK Parti ve MHP Milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. MUHALEFET, resmi ilan yayınlama hakkına sahip gazetelerin ilan gelirlerine el konulmasından SGK primlerinin yüksekliğine, ithal kağıt ve kimyasal maddelerdeki fiyat artışından kurumların ihale yerine doğrudan temini tercih etmesine kadar pek çok sorunu ele aldı. Basının ele alındığı oturumda AK Parti Balıkesir Milletvekili Mustafa Canbey de topa girdi. Aleyhte konuşan Canbey, Hükümet’in sorunlara kayıtsız kalmadığını anlattı, pembe bir tablo çizdi.
BASIN sektörünün uzun süredir yaşadığı ekonomik sorunlar TBMM Genel Kurulu’nda ele alındı. CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun’un CHP Grubu adına verdiği araştırma önergesi teklifinde, sektörün içinde bulunduğu açmaz dile getirildi ve sorunların çözümü için araştırma komisyonu kurulması teklif edildi.
CHP Grubu adına verilen araştırma önergesinde şu gerekçeler dile getirildi:
“Basın İlan Kurumu’nun verilerine göre Türkiye’de resmi ilan yayınlama hakkına haiz 1075 gazete bulunmaktadır. Bu gazetelerde çalışan sayısı 7 bin 593 kişidir. Çalışanların 5 bin 179’u erkek, 2 bin 414’ü kadın çalışanlardan oluşmaktadır. Türkiye’nin özellikle kağıdın ana hammaddesi olan selülozu üretemez hale gelmesi nedeniyle kağıtta yurtdışına bağımlı olması ve endüstriyel ormancılığın geliştirilmemesi, pek çok sektörde girdi maliyetlerini arttırmaktadır. Bu sektörlerin başında basın gelmektedir.
Gazetelerin ithal kağıt nedeniyle giderleri artarken, ilan gelirleri büyük ölçüde düşmüştür. SGK primleri ve vergi ödemelerinde zorlanan gazetelerin bu durumu dikkate alınarak kimi ayrıcalıklar tanınmalıdır. Basın İlan Kurumu kanalıyla kağıdın ucuz fiyattan tedarik edilerek gazete sahiplerinin sübvanse edilmesi önem arz etmektedir.
Resmi ilan tarifelerinde de iki yılı aşkın süredir artış yapılmaması, basının mağduriyetini arttırmıştır. Demokrasimiz ve halkın haber alma açısından basın vazgeçilmez önemdedir. Bu nedenle basına can suyu sağlayacak acil destek paketi hazırlanmalıdır. Bu paket ucuz kağıt tedarikinin yanı sıra SGK primleri ve vergi ödemelerinde kolaylıklar getirmelidir. Resmi ilanlarda eşit ve hakkaniyetli bir modele geçilmeli, Basın Kartı Yönetmeliği’nde gazeteciler lehine düzenleme yapılırken erken emeklilik imkanı kolaylaştırılmalıdır. Basın sektöründe yaşanan sorunların araştırılması ve bu sorunlara çözüm yolu getirecek acil destek paketinin ortaya konulması için Araştırma Komisyonu kurulması elzemdir.”
“BASININ BU DURUMU İKTİDARIN SİYASİ TERCİHİNİN SONUCU”
Grupları adına lehte söz alan milletvekilleri sektörün içinde bulunduğu sorunlara dikkat çekerken, aleyhte söz alan milletvekilleri ise Hükümet’in basının yaşadığı sorunların çözümü noktasında yapılan çalışmaları anlatmayı tercih etti.
İYİ Parti adına konuşan Denizli Milletvekili Yasin Öztürk, bir çok ilde yerel gazetelerin kapanmakla karşı karşıya kaldıklarını hatırlattı. Öztürk, “Her geçen gün kontrolsüz bir şekilde açılan, bir yasaya tabi olmayan, gazeteciliği tetikçilik olarak algılayan birtakım internet medyası bir yana, iktidarın uyguladığı politika, yerel medyanın üzerinde Demokles’in kılıcı gibi sallanıyor. Kağıt maliyetleriyle birlikte basım, yayım, dağıtım maliyetlerinin çok yüksek olması, personel giderleri ve vergiler yerel basın çalışanları için gazeteciliği eve ekmek götürebilecek bir iş olmaktan ziyade bir ideal olarak fedakârlık yapılan bir uğraşa doğru itmektedir. Yerel basın uzun zamandır resmî ilan gelirlerinden yeterince faydalanamamaktadır. Burada hem iktidarın siyasi tercihi hem de ülkenin ekonomik gerçekleri devreye girmektedir. İktidarın ve dolayısıyla Basın İlan Kurumunun yerel basını yük gören anlayışı devam ederse, resmî ilan vermek için olur olmaz şartlar bugünkü gibi yine dayatılırsa Basın İlan Kurumu mevzuatı çerçevesinde yayın yapan 1.089 yerel gazete de kapanmaya mahkûmdur. Yerel medya biz siyasetçilerin bölgedeki sözcüsü, Mecliste yaptığımız her faaliyet belki ulusal basında yer almıyor ama yerelde mutlaka sesimiz oluyor” dedi.
“BORCU YOKTUR UYGULAMASI KALDIRILSIN”
MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay da yerel gazeteler için resmi ilan gelirlerinin önemine dikkat çektiği konuşmasında şu görüşleri aktardı: “Gazetelerin en önemli gelir kaynaklarından biri de resmî ilanlardır. Gazetelerin resmî ilan alabilmesi için yaklaşık iki yıl önce “Borcu yoktur.” yazısı alması şartı getirilmişti vergi dairelerinden. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu uygulama genelgeyle 2 kez ertelenmiştir ancak 1 Temmuz 2019 tarihi itibarıyla bu süre dolmuş ve yeni bir erteleme yapılmamıştır. Erteleme yapılmaması nedeniyle başta yerel gazeteler olmak üzere çok sayıda gazete resmî ilan alamamaktadır. Buna yönelik yeniden bir düzenleme yapılmasında fayda görüyoruz. Basın İlan Kurumunun en önemli gelirlerinden biri yargı ilanlarıdır. Gazetelere resmî ilan dağıtan Basın İlan Kurumunun gelirlerinin yaklaşık yüzde 60’ı başta icra ilanları olmak üzere yargı ilanlarından oluşmaktadır. Bu yönde bir düzenleme yapılması Basın İlan Kurumunun ve resmî ilan alan yüzlerce gazetenin kapanmasına ve maddi sıkıntılar yaşayan yerel yazılı basın için enerji tarifelerinde düzenlemeler yapılabileceği gibi, kâğıt, kalıp, boya gibi sarf malzemesi desteğinin artırılmasında, telif ücretleri konusunda gerekli düzenlemelerin yapılmasında fayda görüyoruz ve ayrıca, gazetelerin resmî ilan alma şartları hafifletilmeli ve yargı ilanları gazetelerde yayımlanmaya da devam etmelidir.”
“BASININ YÜKÜNÜ HAFİFLETECEK TEDBİR ACİLEN ALINDI”
Milletvekillerinin grupları adına yaptıkları konuşmaların sonunda söz alan AK Parti Balıkesir Milletvekili Mustafa Canbey ise Hükümet’in sektörün sorunlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalarından söz etti. Canbey şöyle konuştu:
“Yazılı basının girdileri, kâğıt başta olmak üzere, kalıp, boya ve diğer sarf malzemelerinin fiyatlarında ekonomik saldırılar sonucu dövizin artmasına bağlı olarak meydana gelen artışlara çözüm bulmak amacıyla, 2018 Eylül ayında Basın İlan Kurumu Genel Kurulu olağanüstü toplanmış ve basının yükünü hafifletecek tedbirleri acilen almıştır. Gazetelerin fiilî satışıyla asgari yüz ölçümlerinde düzenlemeye gidilmiş, bu şekilde kâğıt ve baskı maliyetlerinden tasarruf etmeleri sağlanmıştır. Medyanın hızla dijitalleştiği bir dönemde basılı kâğıda olan ilginin azalması ve okuma oranlarının sadece ülkemizde değil dünya genelinde de hızla düşmesi elbette basınımızı olumsuz etkilemiştir. Ancak tüm bu gelişmelere karşın devletimizin 1960 yılından beri sübvanse ettiği yerel basınımızın gelirlerinin daha fazla artırılması için ilgili kurumlarımızın gösterdiği çaba da takdire şayandır.
Grup önerisinin aksine resmî ilan fiyat tarifesine altı ay içerisinde iki ayrı zam yapılmıştır; 1 Haziran 2018 ve 1 Ocak 2019 tarihlerinde yapılan fiyat artışları yürürlüğe girmiş, basına can suyu verilmiştir. Yani grup önerisinde söz edildiği gibi resmî ilan fiyatlarına zam yapılmadığı iddiası doğru değildir, kaldı ki bu dönemde yapılan zamlar hâlen yürürlükte olup Basın İlan Kurumunun internet sitesinden bu zamların yapıldığı açıkça görülebilir.
Yazılı basın sektörünün istihdamına katkıda bulunmak, vergi, sigorta ve maaş desteği sunmak üzere yapılan değişikliklerle birlikte İŞKUR da önemli bir destek sağlamış ve şu anda İŞKUR üzerinden 289 kişi basında çalışmaktadır.
Vergi ve sigorta borçlarının ödenmesi konusunda tüm sektörlere Hükûmetimiz döneminde büyük kolaylıklar sağlanmış, yapılandırma ve taksitlendirme imkânı sunulmuş, bu imkândan basın sektörümüz hiç kuşkusuz faydalanmıştır.
Yine, geçmişte kaldırılan ve yıpranma hakkı olarak tabir edilen fiili hizmet zammı yeniden düzenlenerek, basın mensuplarının bu haktan yararlanmaya devam etmeleri sağlanmıştır.
AK PARTİ iktidarları ülkenin her alanında olduğu gibi basın sektörünün sorunlarına da kayıtsız kalmamış, gerekli müdahaleleri gerekli zamanlarda yapmış, milyonlarca kaynak gazetelere aktarılmıştır.”
Konuşmaların sonunda yapılan oylamada, CHP Grubu’nun verdiği araştırma önergesi reddedildi. (POLİTİKA)
