Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, uluslararası bir sigara şirketinin ürettiği sigarayı uzun yıllar kullanan ve kronik akciğer hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden bir kişinin kızı lehine önemli bir karar verdi.
Mahkeme, sigara şirketinin manevi tazminat olarak 500 bin lira ödemesine hükmetti.
Olayın Arka Planı
Dava, avukat Senem Ülküm Yılmazel’in, 2017 yılında “KOAH” (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) nedeniyle vefat eden babası Adnan Yılmazel’in ölümünden sigara şirketini sorumlu tutmasıyla başladı. Babasının 50 yıldan uzun süre aynı marka sigara kullandığını belirten Yılmazel, Ankara 11. Tüketici Mahkemesi’ne 1 milyon liralık manevi tazminat davası açtı.
İlk derece mahkemesi, sigara şirketinin 10 bin lira manevi tazminat ödemesine karar verse de tarafların itirazı üzerine dava, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’ne taşındı.
Mahkemeden Çarpıcı Tespitler
Mahkeme, kararında sigara şirketinin üretim sürecindeki kusurlarına ve ürünün insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti.
- Davalı şirketin, tütün ve sigaraya bağımlılık yaratan kimyasallar ekleyerek ürünü cazip hale getirdiği belirtildi.
- Ürünün “ayıplı ürün” olarak değerlendirilebileceği ve ölümcül riskler taşıdığı vurgulandı.
- Sigaranın bağımlılık yapıcı etkisi nedeniyle kullanıcıların iradelerinin tam bağımsız olmadığının altı çizildi.
Mahkeme, tüketicilerin yaşam hakkının korunmasının Anayasa ve uluslararası mevzuatla güvence altına alındığını, bu nedenle üretici şirketin sorumluluktan kaçamayacağını ifade etti.
Kararın Gerekçesi
Davalı sigara şirketinin, ürünün zararlı etkilerini bilmesine rağmen üretim ve satışa devam ettiğini vurgulayan mahkeme, şu ifadelere yer verdi:
“Nikotinin bağımlılık yaratarak tüketicileri zararlı davranışlarını rasyonalize etme konusunda savunmasız bıraktığı açıktır. Davacının babasının bu ürünü uzun yıllar kullanmasının, şirketin eylemlerinin kınanabilirlik derecesini ortadan kaldırmayacağı açıktır. Üreticinin, ölümcül sonuçlar doğuracağı bilinen ürünlerin satışına devam etmesi, yaşam hakkına doğrudan bir müdahale teşkil etmektedir.”
500 Bin Liralık Tazminat
Daire, ilk derece mahkemesi tarafından belirlenen 10 bin liralık manevi tazminat miktarını yetersiz bularak, sigara şirketinin davacıya 500 bin lira ödemesine karar verdi.
Emsal Niteliğinde Bir Karar
Bu karar, sigara ve tütün ürünlerinin neden olduğu sağlık sorunları nedeniyle üretici şirketlere karşı açılan davalarda emsal teşkil edebilir. Mahkeme, tüketici haklarının ve yaşam hakkının korunmasında önemli bir adım atarak, bu tür davaların hukuki ve toplumsal boyutunu gözler önüne serdi.
Sigara şirketine karşı alınan bu karar, bağımlılık yaratan ürünlerin üretim ve satış süreçlerindeki sorumlulukların yeniden değerlendirilmesini gündeme getirdi.