Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘dikkate alınması gereken varyant’ kategorisine aldığı Covid-19 varyantı dünya çapında yayılmaya devam ederken, uzmanlar varyantın oyunun kurallarını değiştirebileceğini öne sürüyor. ABD’deki vakaların yüzde 44’ünden fazlasının da JN.1 varyantı olduğu ve hastaneye yatışların arttığı açıklandı. Amerika’nın bazı eyaletleri ve İspanya zorunlu maske uygulamasına geri döndü.
2019’un sonlarında hayatımıza giren ve dünya genelinde milyonlarca hayata mal olan Kovid-19, yoğun aşılama kampanyaları ve alınan tedbirlerle kontrol altına alınsa da 5. yılında dünya için bir tehdit olmaya devam ediyor.
Omicron’un alt varyantı JN.1, dünya çapında yayılmaya devam ediyor. Şimdiye kadar 41 ülkede görülen varyant Fransa, İsveç, İspanya ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde etkisini hissettirirken ABD’deki vakaların yüzde 44’ünden fazlasının da JN.1 varyantı olduğu açıklandı.
JN.1 OYUNUN KURALLARINI DEĞİŞTİREBİLİR
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ‘JN.1’i, hızla yayılması nedeniyle ‘dikkate alınması gereken varyant’ kategorisine alıp henüz endişelenecek bir durum olmadığını öne sürse de Fortune dergisine konuşan uzmanlar, JN.1’in oyunun kurallarını değiştirecek nitelikte olduğunu düşünüyor.
Minnesota Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma Merkezi’nden Dr. Michael Osterholm, 30’dan fazla ek mutasyona sahip olan yeni varyantın ‘virüsün ciddi bir evrimini’ gösterdiğini iddia ederken, Kanada Guelph Üniversitesi’nden profesör Ryan Gregory yüksek düzeyde mutasyona uğramış varyantın “yeni bir çağ” açtığını söylüyor.
ABD’DEN ÜÇLÜ SALGIN: MASKELER GERİ DÖNDÜ
JN.1 grip ve RSV gibi solunum yolu hastalıklarının arttığı ABD’de hastaneye yatışlar devam ederken, çeşitli eyaletlerde maske zorunluluğu yeniden getirildi.
“Üçlü salgın”daki (Covid, grip ve RSV) ani artış yetkilileri alarma geçirdi. Illinois,Massachusetts,New York,Kaliforniya gibi büyük eyaletler bazı kamu tesislerinde ve hastanelerde maske zorunluğuna geri döndü.
CDC verilerine göre, 2023’ün son haftasında ABD’de %16,7 artışla 29.095 Kovid bağlantılı hastaneye yatış bildirildı. Aynı dönemde 10.923 RSV vakası ve grip vakalarında %6,1 artış görüldü.
İSPANYA’DA HASTALAR YERLERDE YATIYOR
İspanya’da Kovid ve grip salgını o kadar kötüleşti bazı tatil bölgelerinde pandemi kurallarına geri dönüldü. Yerel medya hastanelerin ve sağlık merkezlerinin dolduğunu, hastaların koridorlarda yattığını veya tedavi için saatlerce beklediğini bildiriyor.
İspanyol hükümeti zorunlu maske zorunluluğu ile ilgili herhangi bir açıklama yapmadı ancak Benidorm ve Alicante gibi turistik noktaların yönetimleri kendi kurallarını yeniden uygulamaya koyuyor. Valensiya sağlık departmanı, solunum yolu enfeksiyonlarındaki artış nedeniyle sağlık merkezlerinde zorunlu maske kullanımını uygulamaya koyduğunu duyurdu.
Dalganın Ocak ayının üçüncü haftasında zirveye ulaşması bekleniyor. İspanya Aile Hekimleri Derneği, grip ve Kovid’in yayılmasını durdurmak için İspanya’daki hastanelerde ve tıp merkezlerinde zorunlu maske takılması çağrısında bulunuyor.
AŞI BAĞIŞIKLIĞI İLE İLGİLİ SINIRLI KANIT VAR
DSÖ’ye göre, JN.1’in aşıların sunduğu bağışıklığı ne kadar aşabildiği konusunda hâlâ sınırlı kanıt bulunuyor. Bu varyantın insanları öncekilere göre daha fazla hasta ettiğine dair bir kanıt yok.
Ancak DSÖ yetkilileri, Covid’le hastaneye kabul edilen kişilerle ilgili veri raporlayan ülkelerin sayısının önemli ölçüde azalması nedeniyle, bu varyantın sağlık üzerindeki etkisini belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Enfeksiyonları ve ciddi hastalıkları önlemek için DSÖ şunları öneriyor:
Kalabalık ve kapalı alanlarda maske takın
Öksürdüğünüzde ve hapşırdığınızda ağzınızı kapatın
Ellerinizi düzenli olarak temizleyin
Özellikle riskli kategorideyseniz, güncel Covid ve grip aşılarını yaptırın
Covid belirtileriniz varsa test yaptırın
