SANAYİ ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, geçen gün Varaka Kağıt Fabrikası’nda incelemeler yaptı.
Protokol tam kadro yanındaydı.
Milletvekilleri, belediye başkanları, iş aleminin temsilcileri falan.
Yüz kırk milyon avroluk yatırımla faaliyete geçen fabrikanın üretim tesislerini gezdiler.
Bakan Varank şöyle dedi:
“On dokuz yıl sonra Balıkesir’de tekrar kağıt üretiliyor.”
On dokuz yıldır Balıkesir’de neden kağıt üretilmediğini hiç kimse sormadı!
Teknolojisi eskidi diye iki binli yılların başında SEKA’da üretimi durdurdular.
Eskiden şakır şakır gazete kağıdı üreten SEKA devre dışı kaldı.
Vakti dolan personeli emekliye ayırdılar.. Vakti olanı kapı dışarı ettiler.
Tesis kapandı. Adeta çürümeye terk edildi.
Sonra, bir milyon yüz bin dolara sattılar.
Bir milyon yüz bin dolar…
Bedava gibi bir şey.
***
MALUM, özelleştirme varsa, karşı cephe de olacaktı. Özelleştirme karşıtları harekete geçti. Davalar falan açıldı. Devletin fabrikasıydı.. Kağıt stratejik üründü.. Balıkesir ve bölge için önemli bir ekonomik değerdi. Balıkesirli’nin olanı, tek bir şirkete bedavaya vermek olmazdı.
Davalar davaları kovaladı. Kimileyin yürütmeyi durdurma kararı çıktı, kimileyin ‘yürütmenin devamı’…
Hükümet baktı gördü ki, özelleştirme işleri sarpa sarıyor; yargı mekanizması engel çıkarıyor..
Bakanlar Kurulu’na havale edildi, SEKA gibi sıkıntılı özelleştirmeler.
Yargı aksi yönde karar verse de, memleketin ve milletin menfaatine uygun olarak Bakanlar Kurulu son sözü söyleyecekti.
Öyle oldu.
Yargı devreden çıkarıldı.
***
BU fabrikanın hurdası bile, satış fiyatının iki katından fazlaydı.
Yani depolardaki malzeme, tankların dibindeki mazot kalıntıları bile..
Hepsi satıldı.
Aradan yıllar geçmişti. Satın alan şirket, yargı, kamuoyu baskısı, çevreciler falan derken, yatırıma başlamadı. Fabrika uzun süre öylece durdu. Bu arada koca arazi içindeki binalar falan yıkıldı.
SEKA’nın sosyal tesisi, Balıkesirli’lere hizmet veriyordu. Nişanı, düğünü, yemeği, şusu busu.. Balıkesirli için önemliydi.
Cam, çerçeve, kapı ne varsa söküldü.. Binalar yıkıldı.
Özelleştirmeyle birlikte arazinin de sahibi olan şirket, yavaş yavaş enerji santralı yapmaya başladı.
Bu kere santralın çevreye vereceği zarar konuşuldu uzun uzun.
Civar köylerin sakinleri ve muhalefet el ele verip protesto gösterileri falan yaptı.
Günde bilmem kaç yüz ton kömür tüketecek bir santralın çevreye vereceği zarardan söz edildi.
Doğalgaz neden kullanılmıyordu; neden ille de kömürde ısrar ediliyordu?
Ayrıca santralı soğutacak su lazımdı.. Bu suyun İkizcetepeler Barajı’ndan temin edileceği iddiası tartışmaları beraberinde getirdi.
Neden sonra protestolar sustu.. Muhalefet geri vites yaptı. Kağıt Fabrikası gündemden düştü.
Bu süreçte şirket üretim tesislerini kurmaya başladı. Makinaların boyuna göre binaların yükseklikleri arttırıldı, Belediye Meclisi kararlarıyla.
***
FABRİKA, on dokuz yıl aradan sonra yeniden üretime başladı.
Daha doğrusu deneme üretimi.
Biz gazete kağıdı üretecek diye bekliyorduk.. Balıkesir’e gelen giden bakanlar, “kendi gazete kağıdımızı üreteceğiz” diyordu.
Eskiden üretiyorduk.. Sonra SEKA’ları sattılar, gazete kağıdını dışarıdan ithal etmeye başladık.
Kağıt konusunda büyük ölçüde dışa bağımlı hale getirildik.
Bakan Varank’ın ziyaretinde öğrendik ki, oluklu mukavva ve ambalaj kağıdı üretilecek.
O da lazım tabi.
Varank, pazarın ihtiyaçlarına göre yeni ürün çeşitlerinin üretileceğini söyledi.
Pazarın ihtiyacı olmaz mı? Gazete kağıdı hepimizin en büyük ihtiyacı. İthalatçının inisiyatifine terk edilmişiz yıllardır; ne fiyat çekerlerse o.
***
BAKAN Varank, “kağıt sektörünü stratejik sektör ilan ettik” diyor.
Kağıdın stratejik ürün olduğunu yıllardır yazıp çiziyoruz.
Bakan söylüyor: “Burada yüz kırk milyon avroluk yatırım yapıldı, bu yatırımın karşılığında yüz elli milyon dolarlık ithalatın önüne geçilecek.”
Bunca zaman ithalatçıya çalışmışız yani.
***
ŞİMDİ fabrika yönetiminden beklenen..
Balıkesir’de üretime başlayan tesisin kapılarını ilkin Balıkesir basınına açmaları.
On dokuz yıl sonra üretime başlıyorsa..
On dokuz yılın birikmiş soruları var; onları yanıtlarlar herhalde.
***
ESKİ sistemde dünyanın ağacı, odunu kağıt üretimi için kullanılıyordu.
Varaka, atık kağıtları dönüştürecekmiş.
Yani ağaç kesilmeyecek.
Bu iyi bir şey.
Ama yine söyleyelim; biz gazete kağıdı üretimi bekliyorduk.
***
BİR DE, iki bin kişilik istihdamdan söz ediliyor.
Yani Balıkesir için önemli bir istihdam rakamı sayılır.
Özel sektör sonuçta; işine yarayacak olanı tercih edecektir.
Lâkin, siyasilerin işe alınacaklar listesi şimdiden hazırdır; dikkatli olmak lazım.
Devletin elinde arpalık yapacak KİT kalmadı.
Devlet destekli bu tesisler, ‘özel sektör arpalığı’ olmasın.
