Hilmi DUYAR /POLİTİKA/ Mezar taşları, geçmişten günümüze taşınan ve geleceğe miras olarak bırakılacak olan maddi ve manevi değerler taşımaktadır. Her birine kitabe diyebileceğimiz bu eserler, sanat, tarih ve edebiyat açısından büyük önem taşıdığı gibi ayni zamanda tarihe ışık tutan belge durumundadır. Sahip çıkılması gereken önemli yapıtlardandır. Ne yazık ki bu değerler gerektiği gibi korunamıyor.
Zağnos Mehmet Paşa Camisi Haziresinde bulunan, Karesi Fırka Kumandanı Ömer Neşat Paşa’nın eşi Fatıma Navekmisal Hanım’ın yeşil mermerden yapılmış ayakucundaki mezar taşı yıllardan beri sırra kadem ortada yok. Mezar taşının ortadan ne zaman kaybolduğu, kim ya da kimler tarafından çalındığı ve şaheser diye değer biçilen taşın nerede olduğunu bilen yok.
Fatıma Navekmisal Hanım’ın mezar taşının resmini, merhum Muharrem Eren’in Zağnos Paşa kitabında bulduk. Kitapta, Başucu mezar taşında neler yazıldığı, ayakucundaki taştaki süslemeleri konu edinmiş. Muharrem Eren, mezar hakkında şu bilgileri vermiş; “Bu anıt mezarın sandukası yekpare yeşil mermerden yapılmış olup, üzerine kabartma ve kazıma ile kitap sayfaları belirtilmiştir. Kapak taşı 5 kademelidir. Kesik piramit şeklindeki büyük ve çok güzel başucu taşının kaidesinin 4 yönünde kare yüzeyler içine madalyalarda olduğu gibi güneş ışınları işlenmiştir. Yukarı kısmının 4 yönüne de kitabe metinleri kazıma usulü ile yazılmıştır. Ayakucu taşının 4 yüzeyine de kabartma usulü üzüm salkımlı asma dalları yapılmıştır. Bu şahane tezyinat ile Fatıma Hanımın mezarı anıtmezar görünümündedir. Sanat yönünden incelemeğe değer bir şaheserdir.”
Tarih araştırmacısı yazar Aydın Ayhan, mezar taşının çalınmasıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Mermerden yapılmış mezar taşı 200 kilodan fazladır. Hiç kimsenin görmediği bir anda kimler nasıl çaldı bilinmiyor. Bir söylentiye göre, üzüm salkımlı asma dallarının kabartması olan mezar taşının içinde hazine olduğunu sanan hırsızlar tarafından alınıp götürüldüğü ve parçalandığı söyleniyor. Bir diğer duyuma göre de aradıklarını bulamayan ve taşımakta zorlanan hırsızlar bu taşı 3 parça şeklinde kırıp görülmeyecek bir yere attıklarıdır. Ben taşı biliyorum. Zağnos Paşa haziresinde olsun, Şeyh Lütfullah Haziresinde olsun böyle değişik ve sanatsal açıdan değerli ve güzel bir taş yoktur” dedi.
Zağnos Mehmet Paşa Haziresinin gönüllü temizliğini yapan ve bir kuruş ücret bile almayan Yener Arhun çalınan mezar taşının çok güzel olduğunu hatırlattı.
