Hilmi DUYAR / POLİTİKA Yapılan araştırmalara göre ekmek zammı adeta yeni yılın gelmesini bekliyor. Uzun yıllardan beri Ocak ayında ekmeğe yapılan zamlar tekdüzeliğe dönüştü. Ocak ayında olmasa bile, takip eden günlerde, zam kesinleşiyor. Her yeni yıl, ekmeği aslanın ağzından midesine doğru biraz daha itiyor. 1 Ocak 1988 yılında yayımlanan Politika Gazetesi Ekmek zammını manşet haber vererek duyurmuş. Aradan 37 yıl geçtikten sonra 2 Ocak 2025 Çarşamba günü yayımlanan Politika Gazetesi 1 Ocakta fiyatı arttırılan ekmeğin 1 Ocaktan itibaren 12,5 liradan satıldığını duyurmuş.
Türkiye’de enflasyona paralel halkın temel gıda maddesi olan ekmeğe yapılan zamları araştırmak isterseniz, binlerce sayfadan oluşan ansiklopedi oluşur. Merak edip araştırmak isteyenler olursa Google arama motoruna, “Yıllara göre ekmek zammı” yazmaları yeterli olacak. Politika Gazetesi olarak yaptığımız araştırmada her yeni yıl ile birlikte ekmeğe zam yapılıyor. 37 yıl önce yayımlanan Politika Gazetesi, 1 Ocak 1988 Cuma günkü sayısında, “Ekmek bugün 150 liraya çıkarılıp zam gördü” başlıklı haberde Balıkesir ve ilçelerinde ekmeğe yapılan zammı manşet haber olarak vermiş. Yine 17 Aralık 1988 günü yayımlanan Politika Gazetesi, mazot ve un fiyatlarına yapılan zamlardan sonra 1989 yılı ocak ayında ekmeğe yapılacak fiyat artışı ve gramaj düşüşünü, “Yılbaşından sonra ekmek zammı kapıda” başlıklı manşet haber ile duyurmuş.
Bırakın 37 yıl öncesini 75 yıl öncesinden itibaren her yıl ekmeğin ederi artmış. İşte ekmeğin 1 kilogramının 1950 yılından bu yana hızla yükselen fiyatları: 1950-1956 yılları arasında 35 kuruş, 1956-1957 yıllarında 45 kuruş, 1957-1959 yıllarında 55 kuruş, 1959-1960 yıllarında 75 kuruş. 1960-1962 yıllarında ekmek ederi 75 kuruştan 70 kuruşa düşmüş. 1962-1963 yılları arasında tekrar yükselerek 90 kuruşa çıkmış. 1963-1965 yıllarında 1 lira, 1963-65 yıllarında 1 lira 12 kuruş, 1968-1969 yıllarında 1 lira 20 kuruş olmuş. Ekmeğin kilosu 1974-1975 yılları arasında 2 lirayı aşmış, 1975 yılında 2 lira 95 kuruştan satılırken, 1975-79 yılları arasında 4 lira 40 kuruşa tırmanmış, 1979-1980 yılları arasında 7 lira 20 kuruştan satılmış, 1980-1981 yıllarında yüzde yüzü aşan zam görerek 15 lira 60 kuruştan satılmış. 1 kilogram ekmek 1981-1982’de 18.50 TL, 1982-84’te 29 TL olmuş, 1984-85 yıllarında önceki yıllara oranla 2 kattan fazla zamlanarak 65 liraya yükselmişti. 1987 yılında 149 lira 50 kuruştan satılan ekmeğin kilosu 2005 yılında 1 milyon 625 lirayı buldu.
1 Ocak 2005 Cuma günü Türk lirasından 6 sıfır atılmasından itibaren, eski-yeni Türk lirası temel alınırsa ekmek yine zam gördü ve bu kez, 1.75 TL’den satılmaya başladı. 2019 yılı Aralık ayına kadar ekmeğin 1 kilosu 7,50 TL’yi buldu. Türkiye’de 10 Nisan’da Covid-19 pandemisi yasakları başladı.
Balıkesir’de daha önce 200 gramı 10 liradan satılan ekmeğin fiyatı 1 Ocaktan itibaren 2,5 lira zamlanarak 200 gramı 12,5 liradan satılmaya başlarken ekmeğin 1 kilogram ederi de 62,5 liraya yükseldi. Asgari ücret, emekli ve memur aylıklarında yapılan zamdan umduğunu bulamayan vatandaşlar, ekmeğe yapılan 2,5 liralık zamma tepki gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanlığının, vergi, harç ve cezalarda uyguladığı harçların artması da vatandaşı da çileden çıkardı. Marketlerde ve mağazalarda daha önce 25 kuruşa satılan ve uzun yıllar zamlanmayan poşetlerin 50 kuruşa çıkarılması zamların tuzu biberi oldu.
