KUBİLAY S. ÖZTÜRK
Yerel seçim sonuçlarının, 10 ay önceki genel seçimin adeta bir tekrarı gibi olacağını düşünenler fena halde yanılacaklar yarın. Zira “altı üstü bir yerel seçim” değil bu kez vatandaşın önünde duran. Çok daha farklı bir anlam taşıyor.
Mayıs’ta büyük şansı vardı muhalefetin ama kullanmayı beceremedi. Ülke yönetimini devralmaya hazır olduklarını söyleyip de, sonra kendi aralarında çekişmelere girmeleri, seçmene beklediği güveni veremedi. Bu yüzden muhalefet sürecin sonunu getiremedi ve seçimi kendi elleriyle iktidara ikram etti. Seçmenin verdiği ders açık ve netti.
İktidar ise eline geçen bu fırsatı tepti. Yüzde 50+1 sisteminin ortaya çıkarttığı ve seçmenin iki farklı bloka bölünmeye zorlandığı siyasi ortamın sunduğu bu sonucu, sanki devamı da gelecek olan bir başlangıçmış gibi kabul etmeyi tercih etti.
Hatta hemen yerel seçim hedefini bile gösterdi seçmenine. Fakat aşırı bir güvenle, ekonomi politikasını vatandaşı rahatlatacak yönde değiştirmeden, sadece yeni borç arayarak, ithal ekonomi yöneticileri getirerek ve alıştığı seçim harcamalarını sürdürmeye niyetlenerek yoluna devam etti.
Bu süreçte, yönetim krizi sona ermedi, döviz arttı, enflasyon azdı, emekli-ücretli-maaşlı tüm vatandaşlar da ziyadesiyle mağdur oldular. İşler o noktaya gelindiğinde, Mart yerel seçiminin de kaçınılmaz olarak geçime endeksli olacağı belli olmuştu aslında. İyice bunalan vatandaş, yarın da iktidara sıkı bir ders verecek. Kibrinin maliyetini, hatalarının bedelini on ay sonra yerel seçimi muhalefete kendi elleriyle hediye ederek ödeyecek iktidar.
Başka türlü olması mümkün değil. Zira AKP’ye eski destek yok artık. Erdoğan tek karar verici, çevresinde tecrübeli siyasetçi bile kalmadı. Kurucu kadro artık yok, parti örgütleri zayıfladı, yerlerini bürokratlar aldı. Onlar da birkaç maaşlılar ve vatandaşın günlük derdinden haberleri bile yok. Kendi medyaları sağlıklı haber akışı yerine, tek tip haber bültenleri ve algıyı yayınlıyor. İstişare de kalmadı, AKP yöneticileri halktan iyice koptular artık. Başarıyı kendilerinde görüyor, hayatı doğru okuyamıyorlar. Öncelikleri, vatandaşların önceliklerinden iyice farklılaştı artık. Güvenlik kaygısı yaratıp seçmeni korkutarak “kurtarıcı çoban” rolü oynamak veya şapkadan tavşan çıkarmak da her zaman mümkün olmuyor. Yerel seçimde 50+1 zorlaması da yok. Bu nedenlerle, iktidar bu sefer ciddi bir oy kaybı yaşayacak. Giderek fakirleşmekte olan seçmen kitlesi, AKP’nin üzerine sinen müsriflik, şatafatlı yönetim ve yaşam tarzı, ayrıcalıklı kadrolar, hizmetin bir lütufmuş gibi sunulması, vatandaş taleplerinin oyalanması ve şeffaf olmama gibi çeşitli nedenlerle iktidara desteğini kesip bir ders verecek.
Peki destek nereye yönelecek? İktidar tarafında, ittifakının dışına çıkartılan YRP bu desteğin bir miktarını alacak mesela. Milliyetçi oyların bir bölümü de ZP’ne gidecek. Bazı seçmenleri sandığa gitmeyerek iktidara küskünlüğünü gösterecek. Diğer yanda ise, zaten bütünlüğü kalmayan, adeta her biri seçmenin kantarına kendi başına çıkma derdine düşen muhalefet partilerine karşı farklı davranacak seçmen. Stratejik oy kullanıp, iktidara yaramasın diye muhalefetin önde giden partisini tercih edecek mesela. DEM seçmeni yine bölgesel etkisini gösterip, seçim kazanımlarını korumaya ve kayyum tehdidine çare bulmaya odaklanacak. Soldaki parti ve ittifaklar da varlıklarını gösterme ve şanslarını kendi başlarına deneme yoluna gidecekler. Ancak muhalefet partileri tarafında ortaklaşma yapılamayan seçim alanlarında muhtemel kayıplar da yaşanacak. Fakat seçmenin iktidardan hesap sorma eğilimi, genel anlamda muhalefet partilerini kazançlı çıkartacak. Bu nedenle de sürprizli sonuçlar olacak ve pek çok ilk de yaşanacak.
Bir iktidar değişikliği yaratmayacak olan bu yerel seçiminin, bu kadar çok renkli ve karmaşık bir tabloyla sonuçlanması ise ülkemiz açısından hiç de kötü bir şey değil. Öncelikle “tekçi” yönetim anlayışı sıkı bir darbe alacak. Seçmen, daha seçim bile yapılmadan Anayasa değişikliği ile 3. kez Cumhurbaşkanlığı adaylığı formüllerinin tartışılmasını affetmeyip, “geçim derdi halledilmeden nereye?” diye net bir tavır koyacak. Seçmenler, iktidarın yıllardır “bir kez daha oy ver, göreceksin yarın ne kadar iyi olacak” deyip de sonuçta hiçbir şeyi değiştirmemesinden, muhalefetin ise “bu sefer kesin kazanacağız” deyip de seçimi sürekli kaybedilmesinden, çok büyük bir bezginlik yaşıyorlar.
İktidarın “bu sefer uçuracağım sizi” vaatlerine kerhen destek vermek zorunda kaldıklarına pişmanlar. Uçuran yok da, zaten uçurumun kenarına gelindiğini de görüyor vatandaş. Uçarsa nereye gideceğinin ziyadesiyle farkında. Artık güvenlik veya terör denilerek, seçimin manipüle edilmesine de mümkün değil. “Bölgesel ve küresel gelişmelerin sarpa sardığı böylesi bir dönemde, merkezi yönetimle yerel yönetimler arasında en küçük farklılık ve uçurum milli bekamız, milli güvenliğimiz ve milli geleceğimiz için öngörülemeyecek sıkıntılar doğuracaktır” lafına dönüp bakan bile olmadı bu yüzden. 2015’deki gibi seçim tekrarı, geçim derdini unutturacak bir korku iklimi yaratma ve bunu algı yönetimiyle oya dönüştürme şartları da yok.
Ülkemizde siyasetin reel durumunu özetle böyle. Vatandaşla siyasetçi arasında derin bir farklılık var. İktidarın ve yönettiği belediyelerin öncelikleriyle vatandaşın öncelikleri arasında uçurumlar var. “Bizi seçmediniz, hizmet de alamadınız” söylemi ise beklenenin aksine çok ters bir tepki yarattı. Seçmen bu ver-al teklifine hiç de iyi bakmadı. İşte bütün bu nedenlerle, yarınki yerel seçim farklı, beklenenin dışında sonuçlar yaratacak. Bu sonuç da ülkemiz için iyi olacak aslında. Vatandaşların hala sessizce katlanıp susacağını sanarak, kendi yolunu belirlemeye koyulan iktidarın aklını başına almasını ihtar edecek bu sonuçlar.
“Önce yerel seçimi alalım, sonra Meclis’te bunca farklı parti arasından bir 360 formülü buluruz, nihayetinde de erken seçim isteyerek 3. kez adaylığın yolunu açarız” şeklindeki tek yönlü plan, yerel seçimden sonra rafa kalkmak zorunda kalacak. Aksine güçlenen ve seçim takviminin belirlenmesine de karar verecek olan bütün muhalefet güçleri olacak. Otokrasi hevesleri de, yerel seçim sonuçlarının net bir şekilde göstereceği demokrasi talebi engelleyecek. Yerelin bulacağı yöntemler ve yeni bakış açılarıyla, biriken sorunların ortadan kaldırıldığı örnekler artacak. Çözümü doğru kavrayıp geleceğe hazırlanmak mümkün oldukça da, seçmenin özgüveni bir sonraki aşamaya sıçrayacak, daha demokratik bir genel yönetime olan inanç tazelenecek.
Tercihler çok basit olacak aslında. Kendi yaşam alanımızdan mesela “şimdi gerçek belediyecilik gelecekse, önceki neydi acaba?” denilecek. Körfez’in Büyükşehir’deki AKP yönetimine en temel mesajı ise “5 senedir niye yapmadınız?” olacak.
Giderayak bunca vaatte bulunana başka ne denilir, basit ve anlaşılır bir şekilde “güle güle” denilecek. “Yer buldum, buluyorum; proje çizdim çiziyorum; temel attım, atıyorum” diye vatandaşı altyapı yatırımları konusunda oyalayıp, son ayına geldiğinde “beni tekrar seçin de, hemen yapayım” diyebilene, seçmen de “hayır, sen git artık” diyecek elbette.
Edremit’te de mesaj çok basit olacak. “Onlar satıyor, şu ucundan da ben inşaat ruhsatı dağıtayım bari” diyebilene, zaten çoktan “git” denildi burada. Seçmenin, yeni belediye başkanı adaylarına dönüp “öncekine benzeme” uyarısıyla şartlı destek vermesi ve stratejik oy kullanması söz konusu şimdi. Tabii gönüllü destek verenleri ve partilileri de var hepsinin.
Fakat sonuçta, şu ya da bu kişi veya parti değil de kamusal kazanç önem kazandı Edremit’te. Beş sene patinaj yaptı zira. Gerçi arka plandaki bazı siyasetçilerin “değişim” diyerek yerlerinde kalmayı başardıkları da görülüyor ama seçmenin benzer kazıkları tekrar tatmak istemediği de çok net. Oy veren seçmen artık kenara çekilmeyecek, aktif yurttaşlık haklarını kullanmaya devam edecek. Sonuçta seçmen veya siyasetçi, herkes bütün bunları dikkate alarak geleceğe uzanabileceğini anlıyor. Çünkü bu yerel seçim, aynı zamanda geleceğimizin de habercisi olacak.
