BALIKESİR’DE İŞSİZ NÜFUSUN NİTELİKSEL EĞİLİM ANALİZİ – 3
Ankete katılanların % 55 i kadındır. Bu durum şehirde kadınların işgücüne katılmakta istekliliklerini göstermektedir. Ayrıca anket linkinin ulaştığı geniş kitle içinde erkeklerden daha fazla ilgi gösterdikleri göze çarpmaktadır. Kadınların işgücüne katılma isteğinin günümüzdeki en önemli nedeni sosyo-ekonomiktir. Yaşam koşulları erkeğin ailenin geçimini üstlendiği toplum modelini imkânsız kılmıştır. Eskiden erkekler için eş seçiminde tercih nedeni olan iyi bir iş ve maaş kriteri günümüzde kadınlar için de bir kriter haline gelmiştir.
Ankete katılan kadınların yaş dağılımı 21-30 yaş arasında yoğunlaşmıştır. Buna karşı 36 yaş ve üzerinde iş arayan önemli bir kadın işsiz grubu vardır.
Kadın işsizlerin % 53 ü evlidir. Bu durum evlendikten sonra geçime katkıda bulunma ihtiyacı ile doğrudan ilgilidir. Bekar işsiz kadın sayısı henüz sosyo ekonomik özgürlüğünü üstlenmemiş olmalarından dolayı düşüktür. Bekar kadınların iş arayışı, statü, sosyalleşme ve toplumsal kabul arayışıyla açıklanabilecekken, evli kadınlar iş arayışlarındaki temel motivasyon ekonomiktir.
Evli kadınların % 87,50 oranında eşleri çalışmaktadır. Eşleri çalışmayan ve iş arayışında olan % 12,14 lük bir grup vardır. Günümüzde aile ekonomisi eşlerin ikisinin de çalışmasını zorunlu kılmaktadır. Diğer yandan eşlerden birinin çalışıyor olması diğer tarafın iş değiştirme ya da işi bırakma ya da çalışmadan vazgeçme kararını da etkileyebilmektedir. Mesleki eğitime uygunluk açısından başka bir sosyal desteği olmayan kadınlar daha tercih edilebilir olmaktadır.
Ankete katılan kadınların % 45’i çocuk sahibidir. Çocuk sahibi olmak ekonomik olarak ihtiyacı artırdığı ve çalışma motivasyonuna dönüşebildiği gibi özellikle okul öncesi çocuğu olan kadınların çalışma durumunda çocuğa bakacak birini bulmak ve onun getirdiği külfetler açısından çalışma kararını ve istikrarını etkileyebilmektedir.
Ankete katılan kadın işsizlerin önemli bir yüzdesi lisans ve ön lisans mezunudur. Halihazırda eğitim almış olmak mezun olduğunuz alana uygun iş olduğu takdirde bir avantajken beceri uyuşmazlığı ya da diğer nedenlerle yeniden eğitilmenizin gerektiği durumlarda bir isteksizlik nedeni olabilmektedir. Ayrıca diploma değeri ne olursa olsun üniversite mezunu işsizler iş tercihlerinde kendilerini mavi yakalılardan farklı konumlandırmakta ve fiziksel emeğe dayalı işleri ya da eğitim seviyesi daha düşük kişilerle alakalı gördükleri iş önerilerini reddedebilmektedir. İşsiz katılımcıların % 60 oranında lisans ve ön lisans programlarından mezun olmaları Türkiye’de üniversite işsizliğinin önemli bir göstergesidir.
Kadın işsizlerin önemli bir kısmı ev hanımıdır ve vasıfsızlardır. Öğretmenler, muhasebeciler, özel güvenlik görevlileri gibi mesleklerden de ankete katılan bir kitle vardır. Balıkesir’de işgücü talebinde üst sıralarda olan muhasebe, özel güvenlik gibi mesleklerden yoğun bir katılımın olması çalışma beklentileriyle ilgili görünmektedir. Özel sektör iş piyasasında sunulan ücretler ve çalışma koşulları güvenceli, uzun vadeli ve tatmin edici görülmediğinden bir çok işsiz kadın Kamu’da (belediye) çalışabilmek ümidiyle NE10 envanterinde yer almıştır. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu ise ülkemizdeki kronik atanamayan öğretmen kitlesindedir. Meslek sahibi olan kitlelerin eğitilmeleri, yeniden eğitilmeye (reskilling) ikna edilmeleri ve özellikle piyasada ihtiyaç duyulan mesleklerde eğitilmeye yönlendirilmeleri çok problemli bir meseledir.
Ankete katılan iş arayışında olan kadınların % 60’ı 1 yılın üzerinde iş tecrübesine sahiptir. Bu durum onların bir iş ve mesleği deneyimledikleri ancak çeşitli nedenlerle bundan tatmin olmadıklarını düşündürmektedir. Bu nedenlerin doğru anlaşılması ve bu eğitimli ve tecrübeli kitlenin iş motivasyonlarını doğru tespit etmek onları mesleki eğitime yönlendirme sürecinde çok kritiktir. Çalışma koşulları, şartları ve diğer kişisel beklentiler nedeniyle iş değiştirme kararı vermiş olmak meslek ve sektörle doğrudan ilgili olduğundan mesleki eğitim seçmelerinde göz önüne alınmalıdır.
Bir önceki soruda irdelediğimiz şekilde ankete katılan kadınların % 72’si ücretin düşüklüğünden ve çalışma şartlarının kötülüğünden dolayı iş değiştirdiklerini belirtmişlerdir. Ücret düşüklüğü nedeniyle iş bırakmak çalışmama alternatifine, çalışma şartlarına yönelik eleştiri ise kişisel beklentilerin yüksekliğine işaret etmektedir. Her iki durum da mesleki eğitimde göz önüne alınması gereken özelliklerdir. Diğer yandan özellikle çalışma şartlarının kötülüğü vurgusu bölgede çalıştıracak işgücü bulamamaktan dolayı yakınan işverenler için bir eleştiri ve ödev konusu olarak okunabilecektir. Balıkesir’deki çalışma koşulları il içindeki taleplerle değişmezse ki bugüne kadar değişmemiştir, il dışından gelecek sermayenin çalışma ilişkilerini yeniden belirlemesiyle değişecektir. Devam edecek
