1732 yılında dönemin Papası 12. Klement’in açtığı yarışmayı kazanan İtalyan mimar Nicola Salvi’nin, Poli Sarayı’nın bir cephesine yaptığı geç barok dönem mimarisinin örneklerinden sayılan Trevi Çeşmesi, bugünlerde farklı bir tartışmanın odağında yer alıyor.
Yapıldığı dönemden bugüne kadar hep büyük ilgi gören, “Roma Tatili” ve “Tatlı Hayat” gibi kült filmlerin akıllarda kalan sahnelerinde yer alan Trevi Çeşmesi, Roma’yı ziyaret edenlerin, tekrar gelmek için bozuk para atarak dilek tuttuğu, kimisinin fotoğraf çektirmeden ayrılmak istemediği noktalardan biri olma özelliği taşıyor.
Her yıl milyonlarca turistin ziyaret ettiği, kimilerinin önünde evlilik teklifi yaptığı bu tarihi çeşme, Roma’da özellikle Kovid-19 salgınından sonrasında hızla artan turist yoğunluğundan etkilenen noktaların başında geliyor.
Çevresinin dar olması ve etrafındaki merdivenlerde fotoğraf çektirmek isteyenlerin genellikle yoğun kalabalıklar oluşturması, Roma Belediyesini farklı bir tedbir düşünmeye sevk etti.
Roma Belediye Başkanı Roberto Gualtieri, eylül ayı başında “Trevi Çeşmesi’nin rezervasyonla ve sınırlı sayıda ziyaretçiye açılması fikrini düşünüyoruz. Bu çok somut bir varsayım.” şeklindeki açıklaması, Roma’nın dünyada en çok ziyaret edilen turistik destinasyonların başında gelmesi nedeniyle küresel çapta ilgi uyandırdı.
Trevi Çeşmesi’ne yönelik bilet uygulamasına dair çalışmanın detaylarını, 2023 yılında yaklaşık 32 milyon turist ağırlayan Roma Belediyesine ve konunun muhatapları olan çeşmenin ziyaretçilerine sordu.
Tarihi çeşmeye bilet sisteminin getirilmesini destekleyen Roma Belediyesi Turizm Komisyonu Başkanı ve Belediye Meclis Üyesi Mariano Angelucci, “Salgın döneminin ardından şehrimizin güzellikleri ve bir dizi belediye politikası sayesinde Roma’daki turist sayısında katlanarak ciddi bir artış yaşadık. Geçen yıl 30 milyon ziyaretçiyle rekor kırdık. Bu, şehrimizde on milyonlarca kişinin gecelediği anlamına geliyor. Dolayısıyla tabii ki Trevi Çeşmesi de dahil olmak üzere şehrimizin merkezi yerleri üzerinde çok güçlü bir baskı söz konusu.” dedi.
Kent merkezindeki turist yoğunluğunu dağıtmaya yönelik Roma’nın biraz dışındaki Antik Ostia beldesi ve Appian Yolu gibi yerlere yatırım yaptıklarını anlatan Angelucci, buna rağmen İspanyol Merdivenleri, Kolezyum, Antik Roma Forumu ve Trevi Çeşmesi gibi yerlerde yoğunluğun sürdüğünü ifade etti.
Angelucci, “Trevi Çeşmesi, dünyanın en ünlü ve en güzel çeşmesi ama çok küçük bir meydanda bulunuyor. Buraya son zamanlarda büyük bir insan akını söz konusu çünkü sadece turistler değil, aynı zamanda Romalılar ve hatta Roma dışından gelenler de yürüyüşe çıkıyor ve çoğu zaman öz çekim yapmak, fotoğraf çekmek, hikaye oluşturmak, birini etiketlemek için yapılıyor bu turlar. Bu da Trevi Çeşmesi’nin aşırı ziyaretçiye maruz kalmasına ve bundan kaynaklanan sorunlara yol açıyor.” diye konuştu.
Bu durumun kendilerini bir çözüm üretmeye ittiğini dile getiren Angelucci, “Tabii ki çok kısa sürede yapılabilecek bir şey olmadığından, belli türden bir çalışma, belli bir fizibilite yapılması gerekiyor. Çeşmenin önündeki merdivenlerden itibaren sınırlı ve günlük olarak erişilebilecek bir bilet sistemi düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Angelucci, insanların en fazla 30 saniye kalabilmek için itilme ve sıkışıklık riskiyle karşı karşıya olduğunu ve bunun, kamu düzeni açısından da sıkıntı olduğunu vurguladı.
Angelucci, Roma’da ikamet edenlerin ve vergi ödeyenlerin bilet almak zorunda olmayacağını belirtirken “Henüz bir ücret belirlemedik ama 1-3 avro civarında bir şeyler konuşuluyor ama yine de biz daha bu fikrin başlangıç aşamasındayız.” dedi.
Angelucci, Trevi Çeşmesi’nin etrafındaki mağaza ve işletmelerin bilet uygulamasından olumsuz etkilenmeyeceğinin altını çizerek “Yakınlardaki mağazalara giden akışın azalmasıyla ilgili bir sorun olacağını düşünmüyorum çünkü daha önce de belirtildiği gibi fikir, meydanın tamamını kapatmak değil. Buradaki fikir, önündeki merdivenlerin bir kısmını içerecek şekilde sınırlamak. Doğal olarak meydan dolu ve özgür kalacak ama bir anıtın korunmasına ve çeşmenin farklı bir şekilde deneyimlenmesine de olanak sağlayacak.” değerlendirmesini yaptı.
Trevi Çeşmesi’nde bilet için bir başlangıç tarihi belirlenip belirlenmediği sorulan Angelucci, “Hayır, bunun için bir tarih yok. Basitçe, bu fikrin ’embriyo’ aşamasında olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla doğal olarak çeşmeyle ilgili tüm siyasi ve idari aktörlerle devam eden görüşmeler var. Artılarını ve eksilerini analiz edeceğiz. Bunun önümüzdeki birkaç ay içinde gerçekleşeceğine inanıyoruz. Ön çalışmalar aşaması tamamlandıktan sonra daha operasyonel bir aşamaya gireceğiz ve ardından bunu nasıl yapacağımızı görmeye başlayacağız.” yanıtını verdi.
Tarihi çeşmenin ziyaretçileri, bilet sistemi için ne düşünüyor?
Trevi Çeşmesi’ni görmek için İrlanda’dan gelen Maura McCarthy, “Bir hafta tatil için buradayız ve benim için en önemli olaylardan biri Roma’da güzel ve iyi bilinen bir doğal kaynak olan Trevi Çeşmesi’ni ziyaret etmekti. Bence burası halk için ücretsiz kalması gerçekten önemli bir yer çünkü burası halkın ve bunun için ücret alınmamalı.” dedi.
Tarihi çeşmeye bilet sistemi getirmeyi “kötü bir fikir” olarak niteleyen McCarthy, bu şehre geliş-gidişlerinde, konaklama ya da yemek için para harcadıklarını, kısa bir konaklama için gelindiğinde Trevi’yi görmek için para alınmaması gerektiğini söyledi.
Soyadlarını vermek istemeyen Norveçli Andree ise bilet sistemi için “Bu, iyi bir fikir. Buranın ne kadar kalabalık olduğunu görüyorsun, neden bunun için ödeme yapmayasın? Başka maceralara gidiyorsun ve ödüyorsun, peki burada neden olmasın? Sadece korunmaya devam etmesi için birkaç avro veya benzeri bir miktar.” diye konuştu.
Andree’nin eşi Kristen ise bu fikre katılmadığını ve Trevi’yi görmek için ücret ödenmemesi gerektiğini ifade etti.
Roma’ya eşiyle evlilik yıl dönümünü kutlamaya gelen İngiliz turist Simon da Trevi Çeşmesi için bilet uygulamasının iyi bir fikir olmadığını belirterek “Roma’daki birçok müze ve benzeri yerler için zaten çok fazla ücret alındığını biliyorsunuz. Bu yüzden buranın böyle olması oldukça güzel. Bu yüzden herhangi bir ücret olmamasının iyi bir fikir olduğunu düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Simon, belediyenin bu sistemi kalabalığı yönetebilmek için düşündüğünün hatırlatılması üzerine, “Olabilir ama kalabalık bugün çok kötü değil, dün geldik. Biraz daha kalabalıktı ama genel olarak o kadar da kötü olduğunu düşünmedim.” ifadelerini kullandı.
Çin asıllı ABD’li turist Hayen de “Giriş ücreti olmamasını tercih ediyorum. Yani herkes ücretsiz girebilmeli çünkü aksi takdirde her yerde yine uzun kuyruklar olacak. Özellikle de yazın çok kalabalık olacaktır.” dedi.
Rumen Carlo ise bilet fikri için şunları kaydetti:
“Bu iyi bir fikir çünkü etrafta çok sayıda ziyaretçi olduğunu görüyorsunuz ve çok sık ziyaret edilen bir yer ve başka biriyle fotoğraf çektirmeye çalıştığınızda oldukça zor oluyor. Çünkü etrafta insanlar var ve belki de önümüzdeki birkaç yıl boyunca çeşmeyi ziyaret etmek için ödeme yapmak harika bir fikir olacaktır.”
