Kadim şehir Mardin’de, tarihi sokakların üzerine, altta geçit bırakılarak yapılan ve “Abbara” diye tabir edilen odalar, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekerken, Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan coğrafi zorunluluktan kaynaklı yapılan en nitelikli örnekler.
Dar ve sıkışık sokakları birbirine bağlamak amacıyla yapılan abbaralar, Güneydoğu Anadolu bölgesinde karşılaşılan yapılardır. Bölgelere göre Sabat, Kab ve Kabaltı olarak isimlendirilen abbaralar en nitelikli örneklerini Mardin’de barındırıyor. Mardin’de bulunan abbaraların boyu ise 90 santimetre ve 25 metre arasında değişiklik gösterebiliyor. Dar sokaklarda sıkça karşılaşılan geçitlerden kentte şu anda 55 adet bulunuyor. Abbaralar, alt tarafı kamusal alan, üst bölümü ise özel mülk olma özelliğiyle de dikkat çekiyor. Mardin’de sıkça karşılaşılan abbaralar, turistlerin ilgisini yoğun şekilde görüyor.
“Mardin de şuan ayakta olan 55 adet Abbara bulunmaktadır”
Mardin’de yoğun olarak Abbara kullanımı gördüklerini belirten Mardin Artuklu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Şerif Tümer, “Abbara kelimesi Arapça kökenlidir ve Türkçe olarak geçit anlamındadır. Mardin de çok yoğun olarak Abbara kullanımını görebiliyoruz. Güney doğu Anadolu bölgesinde genel olarak en fazla Abbaraya rastlanılan şehir Mardin kentidir. Mardin de şu an ayakta olan 55 adet Abbara bulunmaktadır. Aslında Şanlıurfa tarafında da yoğun olarak Abbaraya rastlanır ancak Mardin’de bulunan Abbaralar hem sayı hem de nitelik olarak daha iyi konumdadır. Mimari olarak da Mardin’de bulunan Abbaralar daha çeşitlidir. Mardin Abbaraları sıkışık şehir dokusunda sokakları birbirine bağlayan geçitlerdir. Abbaraların şöyle bir özelliği bulunuyor alt tarafı kamusal alanken üst tarafı ise özel mülkiyettir. Abbaraların üstünde genelde konutlar mevcuttur” ifadelerine yer verdi.
“En kısa Abbara 90 santimetre en uzunu ise 25 metredir”
Dr. Tümer, “Abbaraların genelde Kuzey ve Güney yönünde uzandığını gördüklerini belirterek, “Coğrafya ve yükseltiye bağlı olarak Mardin kalesinde aşağıya doğru bir şekilde uzanıyor olarak görmekteyiz. Mardin Abbaraları coğrafyanın zorlamasıyla ortaya çıkmış çözümlerdir güney Doğu Anadolu bölgesinde yoğun olarak kullanımını görüyoruz. Siirt bölgesinde ismine Sabat, Şanlıurfa bölgesinde ise “Kab” ve “Kabaltı” denilerek farklı isimlerle anılır. Abbaralar genellikle tonaz örtülü birimlerdir bizim Mardin’de tespit ettiğimiz en kısa Abbara 90 santimetre iken en uzun 25 metredir” şeklinde konuştu.
“Bu mekânları arka fon olarak kullanmak oldukça ilgi çekicidir”
Tümer, “Mardin’in ara sokaklarında gezerken karşınıza çok yoğun olarak Abbaralar çıkacaktır. Buraya gelen misafirler için bunlar ilginç yapılardır. Buralarda fotoğraf çekinmek, bu mekânları arka fon olarak kullanmak oldukça ilgi çekicidir. Özellikle Mardin’i keşfetmek istiyorsanız ara sokaklara girmek zorundasınız ve Abbaralardan geçmek zorundasınız. Mardin Abbaraları bölgedeki diğer Abbaralardan nitelikli olarak inşa edilmişlerdir. Özellikle örtü sistemleri veya eğime bağlı olarak inşa ediliş yöntemleriyle diğer Abbaralardan nitelikli konuma geçiyorlar” dedi.
