Gerek şarkıları gerek katıldığı TV programlarıyla gündeme gelen, müzik dünyasının sevilen isimleri arasında yer alan sanatçı İsmail Özkan, Balıkesir’in kültür elçisi olarak da öne çıkıyor. Özkan “Çünkü sanat, sadece üretmek değil, yaşananlara duyarlı olmayı ve topluma ayna tutmayı gerektirir. Ne yazık ki hem dünyada hem de Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, birçok kişi tarafından lüks olarak görülen müzik sektörünü derinden etkilemektedir” dedi.
Müzik kariyerine TRT sanatçısı olarak aktif olarak devam eden ve yeni projeler üreten İsmail Özkan ile müzik piyasasındaki son gelişmeleri, sahne hayatının ekonomisini businessworldglobal.com‘a anlattı.
2024 yılında İstanbul’da gece hayatı ve müzik etkinliklerine katılım oranlarında nasıl bir değişim gözlemlendi?
İstanbul gerçek bir kozmopolit şehirdir ve New York City, Londra veya Paris gibi metropollerle kolayca eşleşebilir, hatta belki de onları geçebilir. Bu muhtemelen en iyi aşırı gece hayatında ve müzik etkinliklerinde görülür. Her bütçeye uygun çok çeşitli ve çekici seçenekler vardır daima.
Pandemi döneminde büyük darbe alan canlı müzik sektörü, 2024 itibariyle tam anlamıyla toparlanmaya başladı. Büyük müzik festivalleri, global ekonomiye milyarlarca dolarlık katkı sağlarken, yerel çapta düzenlenen etkinlikler de önemli bir ekonomik hareketlilik yarattı. Hal böyle olunca da benim gözlemlediğim kadarıyla 2024 yılında gece hayatına ve müzik etkinliklerine katılım oranları oldukça arttı. Türkiye’de düzenlenen organizasyonlar, turizm gelirlerini ve yerel ekonomiyi destekleyen ana unsurlar oldu.
Hangi tür etkinlikler (örneğin, canlı konserler, DJ performansları, özel kulüp etkinlikleri) en fazla talep gördü?
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de müzik etkinliklerine katılım dinamikleri, yaş gruplarına ve eğlence anlayışlarına göre farklılık göstermektedir. Özellikle gençler arasında DJ performansları ve alternatif müzik festivalleri, dinamik atmosferleri ve yenilikçi konseptleriyle ön plana çıkmaktadır. Bu tür etkinlikler, sadece müzik deneyimi değil, aynı zamanda görsel şovlar ve interaktif deneyimlerle bütünleşerek daha geniş kitleleri cezbetmektedir.
Öte yandan, gece kulüpleri ve özel mekanlar, daha çok belirli bir yaş aralığına hitap eden, kapalı gruplara yönelik ve sosyalleşme odaklı etkinlikler sunmaktadır. Bu mekanlarda katılım, çoğunlukla 30 yaş ve üzeri bireylerle sınırlı kalırken, genç neslin ilgisi daha çok açık hava festivalleri ve yaratıcı DJ performanslarına kaymıştır.
Toparlayacak olursam , Türkiye’de 2024 yılında gençlerin yoğunlukta olduğu müzik etkinlikleri sahnesinde DJ performansları ve alternatif festivaller öne çıkarken, gece kulüpleri ve özel mekanlar daha dar bir yaş grubuna hitap etmektedir. Bu farklılaşma, hem müzik türlerine hem de etkinlik konseptlerine yönelik tercihlerin çeşitlenmesiyle açıklanabilir.
2024 yılında bilet fiyatlarında ortalama ne kadar bir artış oldu? Bu artış tüketici talebini nasıl etkiledi?
2024 yılında, müzik ve eğlence sektöründeki festivaller ve mekan bilet fiyatlarında 2023 ve önceki yıllara kıyasla %50’lik bir artış yaşanmış durumda. Bu fiyat artışları, katılım oranlarında düşüşe yol açarken, ücretsiz halk festivallerinde bile ekonomik sıkıntıların etkisiyle, çocukların ekstra yiyecek ve içecek taleplerinin bile katılımı zorlaştırdığı görülüyor. Ne yazık ki, geçmiş yıllarda yoğun ilgi gören bu etkinliklerin katılım oranları, 2024’te önemli bir azalma göstermiştir.
Ancak şunu dile getirmek gerekir ki; bu artış sadece ülkemizde değil, tüm dünyada gözlemlendi. Zira pandemiden çıkan ve tam anlamıyla kendisini toplamaya çalışan müzik sektörünün başka da bir çaresi yoktu. Zira Kültleşmiş sanatçıların her bir konseri tıklım tıklımdı.
Ancak bu durumdan en çok etkilenen; bu yola yeni çıkmış şarkıcılar oldu zannımca. Zira ismi efsaneleşmiş sanatçıların konserleri, sahneleri sold outtu. Ve burada harcanan maliyet çok fazlaydı. Ancak, yola yeni çıkan şarkıcılar, belki de şarkılarını söyleyecek bir sahne bulamadılar. İki uç arasındaki bu keskinlik; bence büyük bir gelir dağılımı adaletsizliğine sebep oldu.
Gece kulüpleri, barlar ve konser organizatörlerinin gelirlerinde nasıl bir değişim yaşandı?
Gelirleri arttı diyemem. Çünkü ne kadar gelir varsa; bu işin o kadar da gideri var. Evet müzik sektörünün durağanlık yaşadığı dönemden sonra; 2024 yılı; nefes alıp vermek gibi rahatlatıcıydı belki de. Ancak, bu durum gelirlere ne kadar yansıdı orası muamma. Çünkü ister istemez maliyetlerde arttı.
Müzik etkinliklerinin düzenlenmesinde en büyük maliyet unsurları nelerdi (örneğin, sanatçı ücretleri, mekan kiraları, ekipman maliyetleri)?
En aşina olduğum konulardan bir tanesi. Bilindiği üzere biz yaklaşık 10 yıldan bu yana; ülkemizin güzide şehirlerinde canlı yayınla konserler düzenledik. TRT Müzik kanalında birçok kurum ve kuruluş ve derneklerden ödül alan ‘’ Alaturka Akşamlar ‘’ adı altında olan bu halk konserleri; hem ülkemizde hem de dünyanın bir çok yerinde canlı olarak yayınlandı.
Ve aynı zamanda gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında konser verme şansına eriştim. Sahnelerim ve bu tür organizasyonlar, halen de devam ediyor.
Ben bir sanatçıyım. Sanatçılar olarak bizler, duygularımızla hareket ederiz ve sahne aldığımız konserler, festivaller, mekan etkinlikleri gibi organizasyonlarda sadece müziğimizi paylaşmakla kalmaz, etrafımızda olup bitenleri de gözlemleyip hissederiz. Çünkü sanat, sadece üretmek değil, yaşananlara duyarlı olmayı ve topluma ayna tutmayı gerektirir. Ne yazık ki hem dünyada hem de Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, birçok kişi tarafından lüks olarak görülen müzik sektörünü derinden etkilemektedir.
Bu alandaki maliyetler; ulaşım, vergiler, kira ve ekipman giderleriyle bir bütün olup, birbirinden ayrı düşünülemez. Bu nedenle sektörün ayakta kalabilmesi için teşviklerin artırılması, vergisel yüklerin hafifletilmesi ve sanatın sürdürülebilirliğini destekleyecek düzenlemelerin yapılması gerektiğine inanıyorum. Aksi halde, müzik sektörü her geçen gün daha büyük bir darboğaza sürükleniyor.
2024 yılında gece hayatıyla bağlantılı yerel işletmeler (örneğin, restoranlar, barlar, oteller) ekonomik olarak nasıl bir performans sergiledi?
Ekonomik performans bazı temel ölçütleri var. Ekonomik büyüme, enflasyon, işsizlik ve cari hesap gibi. Bu bağlamda yerel işletmelerin ekonomik performansı oldukça başarılı bir gösterge çiziyor bizlere.
Çünkü müzik sektörünün bu yıl zirveyi yaşadığını, silkinip kendisine geldiğini daha önce de ifade ettim. Ve gece hayatının renklenmesi yerel işletmelerin de işine yaradı. Yerel sahneler ve bağımsız müzik mekanları, hem sanatçıların kendilerini ifade etmelerine olanak tanıdı hem de yerel ekonomiye katkıda bulundu.
2025 yılında İstanbul’un gece hayatı sektörünün ekonomik büyüklüğünün ne kadar artması bekleniyor?
İstanbul’da mesai bittikten sonra her gece başka bir endüstri çalışmaya başlıyor. 30 bin irili ufaklı mekan günde ortalama 750 bin kişiyi eğlendiriyor. Bir gecede 20 milyon liralık ekonomi yaratan bu endüstri her yıl büyüyor.
Geleneksel, yeni, marjinal tüm eğlence anlayışlarını bir arada barındıran İstanbul’da eğlence bölgelerinin sayısı da giderek artıyor. Beyoğlu, Asmalımescit, Kumkapı, Etiler, Boğaz Hattı, Bakırköy, Kadıköy, Caddebostan, eğlencede şehrin ana arterleri durumunda bulunuyor. İstanbul’da herkese ve her keseye göre eğlence var.
İstanbul eğlence sektöründe istihdam 900 bin, dolaylı istihdamla iki, iki buçuk milyon kişiye ulaşıyor. Sektörün büyüme hızı ise %25. Bu değer 2025 yılında daha da artacaktır.
Gece hayatı ve müzik etkinliklerine yönelik yatırım seviyelerinde nasıl bir değişiklik öngörülüyor?
Gece hayatında eskiye dönüşün yaşandığı aşikar. Eski gazinoların ihtişamını ve o nezaket dolu ortamı herkes özlüyor. O yüzden eski gazinoların canlandırılmasına daha çok şahit olacağız hissi var içimde. Gözlemlerim de bu yönde.
Müzik etkinliklerindeki bilet fiyatlarının artmasından bahsetmiştim. Küreselleşen dünyada bu zamlar da bir ihtiyaç elbette. Ancak özellikle genç kitle, bu durumdan muzdarip. Bu durum, sektör oyuncularını daha uygun fiyat politikaları ve yeni gelir kaynakları bulmaya itecek gibi gözüküyor.
2025’te yeni açılacak mekanlar ve büyük etkinlikler için finansman kaynakları nereden sağlanabilir?
Vizyonu geniş yatırımcılar ve sektördeki isimler elbetteki bu finansman kaynaklarına nasıl ulaşabileceklerini çok iyi bilir ve değerlendirler. Ancak ben özellikle bazı büyük etkinliklerin devlet destekli olması düşüncesindeyim. Devletimiz müzik sektörüne ayırdığı fonu arttırdığında; sanatçılar arasında yaşanan gelir dağılımındaki adaletsizliğin ortadan kalkacağını, aynı zamanda da bir çok sanatçının kendini gösterebileceğini düşünüyorum. Ayrıca büyük etkinliklere erişim kolaylaştıkça, hem sanatçılar hem de dinleyiciler arasında daha sıkı bir bağ kurulacaktır.
Bu bağlamda devletimizin verdiği güç göz önünde bulundurulduğunda, ülkemiz gelişmesinde sanatın katkılarını tartışmak, kültürün ve sanatın kalkınmadaki önemini demokrasi kültürünün, yurt sevgisinin, yurttaşlık bilincinin, ulusal bilincin gelişmesini sağlayabileceğini ve böylesi değerlerin yaratılmasında büyük önem arz edecektir.
Kaynak: businessworldglobal.com