Türkiye’de son aylarda uyuz salgını olduğu görsel ve basılı medyada sık sık gündeme geliyor.
Uyuz hastalığı bir deri hastalığıdır ve sarcoptes hominus adında çok küçük bir deri paraziti tarafından oluşturulmaktadır.
İnsandan insana kolaylıkla geçer, bulaşıcı bir hastalıktır. Toplu taşıma araçlarında parazit kolaylıkla oturulan koltuklara geçer, oradan da kolaylıkla insanlara geçebilir. Böylece sağlıklı kimseler paraziti almış olurlar.
Hastalık kendini kaşıntısıyla belli eder. En çok kaşınan yerler, deri kıvrımları, dirsekler, bilekler, dizler, kuşak bölgesi, erkeklerde genital bölgedir. Kaşıntı gece ve sıcak ortamlarda artar.
Tedavi ve teşhis kolaydır. Kolay teşhis ve tedavi edilebilen bir hastalık olan uyuz neden günümüzde salgın yapma seviyesine ulaşmıştır?
Günümüzde uyuz genelde alışılmışın dışında bir seyir izlemektedir. Şöyle ki; bir eve girince herkeste bulaşma olmamakta, bir veya iki kişi hastalık belirtisi göstermektedir. Genelde gece ve sıcak olmayan ortamlarda şiddetlenen kaşıntılar günün her saatinde oluşabilmekte ve sıcak olmayan ortamlarda da oluşabilmektedir. Bazen de bildiğimiz kaşıntı bölgelerinin dışında kaşıntılı alanları görebilmekteyiz. Bu durumlarda uyuz teşhisini güçleştirmekte ve salgın oluşabilmektedir.
Uyuz hastalığı kuşlarda, kedilerde, köpeklerde, kurt, çakal, tilki gibi vahşi hayvanlarda oluşabilmektedir. Bu hayvanlarda görülen uyuz etkeni farklı olmakla beraber insanın uyuz etkenine çok yakındır. Bu hayvanlardan insana uyuz geçebilir. Kurt, tilki, çakal gibi hayvanların birinci ölüm nedeni uyuz hastalığıdır.
Buğday, arpa, mısır, kuru fasulye, kuru bakla gibi hububat tozlarında yaşayan ayrı bir uyuz etkeni daha vardır. Bu hububatların tozları ile temas edenlerde, temastan 1-3 saat sonra hastalık şiddetli kaşıntıyla ortaya çıkar. Buna arpa uyuzu diyoruz. Arpa uyuzunda sirkeli sularla yapılan banyolar iyi sonuç vermektedir.
Bugün uyuz tedavisinde genelde kükürt kullanılıyor. Uyuz tedavisinde kükürt kullanılması ilk çağ filozoflarından Aristo’ya kadar gider. Kimyasal maddelerle tedavi Aristo’nun uyuz tedavisinde kükürt kullanılmasıyla başlamıştır. Kemoterapinin babası Aristo’dur.