1919 yılının üzerinden 100 yıl geçti. Ama 1919 yılının neredeyse her gününü hatırlamamız ve o günler üzerinde düşünmemizin, günümüz olaylarını değerlendirebilmemiz için faydalı ve de gerekli olduğunu düşünüyorum.
1919 yılının Şubat ayında pek çok olay cereyan etmiştir. Bazılarını çoksa olarak dikkatinize sunmak istiyorum.
Bildiğiniz gibi 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmış, 1919 yılının Şubat ayında durgunluk, ama esasında endişe verici sessizlik ve de tedirginlik hissedilmektedir. Halkımız gelecek kötü günlerin bilincindedir ve buna hazırlanmaktadır.
1 Aralık 1918’de Trakya’yı bekleyen işgal tehlikesine karşı Trakya – Paşaeli Müdafaa-i Hukuku Osmaniye cemiyeti kurulmuştur.
14 Aralık 1918’de, İzmir’de İzmir Müdafaa-i Hukuku Osmaniye cemiyeti kurulmuştur.
Bu dernekler yani cemiyetler, Osmanlı’nın işgale uğrayacağını gören vatanseverler tarafından kurulmuştur.
Doğuda Kars yöresinde Mondros’tan hemen sonra kongreler toplanmıştır. Bu kongrelerin sonunda Ocak 1919’da Cenubi – Kafkas Hükümeti kurulmuştur.
Bu hükümet 1 Mart 1919’da cumhuriyet olmuştur. Cenubi Kafkas Hükümeti Cumhuriyeti, 12 Nisan 1919’da İngilizlerin Kars’a girmesiyle sona ermiştir.
Bu küçük devlet, İstanbul’a temsilci göndermiştir. 1 Şubat 1919 tarihinde İstanbul’daki temsilcilerine gönderdiği itimatnamede şöyle deniliyor;
‘’Sosyal demokrat prensipleri takip etmek gayesiyle kurulan hükümetimiz’’. Evet bu hükümet kendini sosyal demokrat ilan etmektedir. Şubat 1919’da Cadde-i Kebir de, Sosyal Demokrat Parti de faaliyetlerini sürdürmektedir.
Bu tarihte Mustafa Kemal nerededir?
Şişli’de evindedir ve Türkiye’nin kurtuluşu ile ilgili çalışmalarını sürdürmektedir.
Kars’ta kurulan devletle, Sosyal Demokrat Parti ile, Trakya ve İzmir’de kurulan bu cemiyetlerle irtibatı var mıdır?
Bugüne kadar böyle bir irtibat gösterilmemiştir.
Nutuk’ta Mustafa Kemal; gerçek kurtuluşun ulusal kurtuluş olduğunu belirtmektedir. Yerel kurtuluşları çıkış yolu olarak görmemektedir Yüce Atatürk.
