Neoliberal ekonomi anlayışı kamunun sağlıktaki payını düşürdüğü gibi; piyasayı kamulaştırdı… hastayı müşteri olarak görmenin gereği hasta-müşteri garantili devasa Şehir Hastaneleri yapıldı. Birçok şehirde, şehir dışında, ulaşımın kolay olmadığı yerlerde sağlık hizmeti alabilmek çok daha zor hale geldi.
Şehir dışındaki hastanelere ulaşmak zor, ulaşıldığında ise hastane içinde aranılan yere ulaşabilmek ise daha da zor.
Bir kere doktora ulaşabilmek başlı başına büyük bir iş, sözde randevulu sistem var. Denilen telefondan randevu alabilmek için dakikalarca beklemenin sonunda aranılan servisin sorumlusuna ulaşılabilir, ulaşıldıktan sonra günler sonrasına verilen randevu. Diyelim randevu alabildiniz, doktorunuz dedi ki ameliyat olmanız gerekiyor benden haber bekleyin. Yine günler günleri kovalıyor, doktordan haber bekliyorsunuz. Merak içindesiniz, doktoru arayıp akıbeti sormak istiyorsunuz; mümkün değil doktora ulaşamazsınız.
İzmir’de bir üniversite hastanesi, kalp rahatsızlığı olan hamile bir kadın hocaya ücretli muayene olunuyor. Hoca doğumun riskli olduğunu, üniversitede kendi önerdiği hoca kontrolünde doğumun olması gerektiğini söylüyor. Hasta yakınları önerilen hocaya ulaşamadığı gibi, hocanın sekreterince verilen randevu doğumdan 15 gün sonrasına!
Bu ve bunun gibi her gün yaşanan onlarca-yüzlerce sıkıntı var.
Şimdi anlatacaklarımız Ankara’dan. Sevdiğimiz değerli dostumuzun sağlık sorunları nedeniyle Türkiye’nin en büyük sağlık kompleksi olarak anlatılan Ankara-Bilkent Şehir Hastanesinde yaşadıklarını bizimle paylaştıklarını eksiksiz anlatıyorum;
‘’Bir haftadır Ankara Şehir Hastanesindeyim. Bu hastaneye ilk gidişim. Dışarıdan bakınca büyük görkemli bir yapı. Hastaneye gitmek için Bilkent kavşağından sapınca AFAD’ı gösteren ok var, Şehir Hastanesi için ilk sapağı geçerseniz ki bu sapakta hastane ile ilgili bir levha yok, ilerden dönmek zorundasınız.
Hastane yoluna girince sağda solda park etmiş araçlar, ücretsiz kapalı otoparka girince hasta sahiplerinin düzenli park etmediğini görünce üzülüyorsunuz (insanımızın otopark kullanmayı bilmeyen egoist-bencil davranışlarını sıklıkla her yerde görmek mümkün).
Çocuk acil bölümüne giriş için iki kapı var. Birinci kapı kapalı, okla diğer kapıya yönlendiriliyorsunuz. İkinci kapıdan girince ilk kapının arkasındaki yürüyen merdivenlerin önüne bariyerle kapatıldığını, giriş yaptığınız kapının önündeki yürüyen merdivenlerin çalışmadığını görünce içinizde hüzün yüzünüzde acı bir tebessüm oluşuyor (yürüyen merdiven yürümüyorsa, siz ne güne duruyorsunuz yürüyüverin demişler!).
Çalışmayan yürüyen merdivenlerin basmaklarının boşaldığı, insanların boşluğa düştüğü görüntüler gözünüzde canlanıyor. Merdivenleri çıkınca bir oh çekiyorsunuz.
Gastro veya Üroloji bölümüne gitmek isterseniz yaklaşık üç yüz metre yürümeniz gerekiyor (yürümekle yollar aşınmaz demiş büyüklerimiz yürüyün!). Yürüme zorluğu çekenler için üç dört adet sekiz on kişilik golf arabaları ile taşıma yapılıyor. Koridor üzerinde havaalanlarındaki gibi yapılmış yürüyen bantlar var, ancak bu bantlarında çalışmadığını görünce üzüntünüz bir kat daha artıyor.
Sekreterlere muayeneniz olduğunu iletince güler yüzle barkodunuzu verip ilgili polikliniğe yönlendiriyorlar, mutlu oluyorsunuz.
Üroloji Polikliniğinde doktorlar için ön muayene ünitesi var ancak dördü faal. Yinede doktorlar hızlı bir şekilde hasta muayene ediyorlar. Zaten çağrı ekranında her hasta için on dakika ayrılmış.
Gastro ya da iç hastalıkları bölümünden randevu almak isterseniz sekreterler randevuların dolu olduğunu söylüyorlar. Hastane içerisindeki hızlı işlem cihazlarından randevu almak istediğinizde sistem belirli aşamada durup, siz ana menüye yönlendiriyor. 182’yi arayıp randevu istediğinizde görevli operatörler Ankara Şehir Hastanesi ve Ankara Eğitim Hastanesinin randevularının dolu olduğunu ancak uzak çevredeki polikliniklerde randevu verebileceğini belirtiyor. İki hastane içinde bir hafta on gün sonrası için dahi randevu vermiyorlar.
Hastanedeki sekreterlere çaresizliğiniz dile getirince sabah en geç 07.30’da burada olursanız randevu alabilirseniz diyorlar. Bu arada iç hastalıkları için Mh1 merkez hastaneye geçmeniz gerekiyor. Onun içinde araçla gitmeniz lazım.
Bu arada doktorunuz ultrason veya MR istemişse size verilen en erken randevu Mart ayı sonlarında oluyor.
Geniş koridorlara, rahat koltuklarda oturanlara, cafede çay-simit Lefkoşa vakit geçirenlere bakıp dışarı çıkıyorsunuz. Hani sağlıkta sır yoktu, hani sağlıkta randevu sistemi tıkır tıkır çalışıyordu diye düşünüyorsunuz. Bu düşüncelerle dalmışken bir dostum aradı. Teyzem nöroloji-ortopedi servisine yatmış ziyaret edebilir misin diye sordu. Tabi ziyaret ederim dedim. Binayı bulmak kolay oldu. Yatan hasta servisi iki kattan oluşuyor dediler. Tamam deyip, alttaki katın A bölümüne gidip hastanın adını sordum. Bu serviste yok B ve C servislerine ya da üst kata bakın dediler. Bilgisayardan bakıp hangi serviste olduğunu söyler misiniz diye ricada bulundum.
Görevli kibar bir şekilde diğer servisteki hastaları göremediğini maalesef diğer katlara gitmemiz gerektiğini söyledi. O kattaki servislerde bulamayınca diğer kata bakıp hastamızı tesadüfen bulup ziyaret ettik.
Sabah gittiğimiz hastaneden günbitimi akşamüstü ayrılırken Numune, Yüksek İhtisas Hastaneleri açık olsa, Şehir Hastaneleri yapılıyorsa yeni kadrolarla ya da bu hastaneye geçmek isteyen doktor hemşire sağlık personeli ile yapılandırılsa daha iyi olamaz mı idi diye düşünerek ayrıldık.’’
Bu küçük bir örnek, yaşanmışlıklar, olumsuzluklar. Bu ve buna benzer onlarca-yüzlerce olumsuzluklar var. Binaların büyüklüğü fonksiyonel olduğu anlamına gelmez. Önemli olan rasyonel olması, hizmete kolay ulaşılabilir olması değil midir?
Araç geçiş garantili yollar-köprüler… yolcu uçuş garantili havaalanları… hasta-gelir garantili hastaneler… zarar riski taşımayan kar garantili yatırımlar; ahbap çavuş, dost akraba kapitalizmini merkeze alan yönetimden insan odaklı uygulama beklemek fantezi mi acaba!
