Dr. ALİ İHSAN GÜLER
Kaza sözcüğünü ne çok kullanırız değil mi? İnsanoğlunun çaresizliği midir ya da çok kez olur olmaz her olayda sığındığı liman mıdır kaza sözcüğü?
Adam çeker kafayı, sarılır silahına şehrin ortasında ve boşaltır şarjörde kaç mermi varsa. Vurur balkonda ya da evinde oturan birini. Yetişkin ya da çocuk vurularak ölür. Hemen can simidine sarılırız; görünmez kaza.
Adam yine çeker kafayı biner arabasına hem de tam gaz sürer, burnunun ucunu bile göremezken. Çarpar karşıdan karşıya geçen birine ya da durakta bekleyenlerin ya da kaldırımların üstünde yürüyenlerin arasına dalar. Yine can simidi hazır; görünmez kaza.
Örnekler çoğaltılabilir. Ne görünmez kazası kardeşim bildiğin muhtemel kasıt bunun adı.
Kaza geliyorum demezmiş. Çok sinir bozucu ve gerçek dışı bir söylemdir. Çünkü ben geliyorum diye bas bas bağırır kaza dedikleriniz. Ama duyabilene, anlayabilene.
Ne yazık ki dünyanın en geri ülkeleri ile birlikte ölümlü iş kazalarındaki şampiyonluk sıralamasındaki yerimiz bence 21’nci yüzyıl Türkiye’sine yakışmıyor. İstatistik bilimi diyor ki; iş kazalarının yüzde doksan dokuzu önlenebilir. Nasıl mı? 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu, toplumun ve iş dünyasının yaşama geçirebilmek gereklidir. Bu konuda İş Sağlığı ve Güvenliğinin lideri İngiltere olarak kabul edilir. 6331 sayılı kanun da İngiltere baz alınarak hazırlanmıştır. Ama uygulamada toplumsal duyarlılığımız, boş vermişliğimiz, kaderciliğimiz, yetersiz denetim ve kontrol mekanizmaları baskın gelmektedir.
Bu olayda da ilgili ve yetkililerden ses çıkmamaktadır. Ama bir yurttaş olarak, bir hekim olarak, halen İşleri Hekimliği yapan biri olarak soruları sormakta ısrarlı ve kararlı olacağım.
1 Risk analizi var mıdır?
Bir işyerinde tehlike arz eden çalışma alanları için İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi işbirliği ile riskler saptanıp risk analizi hazırların ve ciddi bir iştir.
2 Acil Eylem Planı var mıdır?
Saptanan risklerin giderilmesi için gerekli çözüm yollarını belirtmek ve bu çözüm yollarının gerçekleşmesini sağlamaya yönelik ciddi bir bilimsel çalışmadır. İşçilerin eğitiminden tutun da herhangi koruyucu ekipman ve malzemelerin kullanılacağına, işverenin işyerinin ıslahı için neler yapılması gerektiğine kadar her türlü ayrıntıyı içerir.
3 Denetim ve Uygulama yeterli midir?
Hiç sanmıyorum. Kurum içinden gelen bilgiler son derece üzücüdür. Şöyle ki; bu işler çoğu zaman iş sağlığı ve güvenliği disiplini içinde değil, doğaçlama ve kaba usullerle yapılmaktadır. Örneğin son olay şöyle gerçeklemiş olabilir mi? Bir yetkili telefon edip “ya siz nasıl olsa köydesiniz gidip bakıverin” denemiş midir? Hal böyle olunca kuyuda gaz olup olmadığına dair ortam ölçümü sizce yapılmış mıdır? Hal böyle olunca çalışanlar etkili ve yetkili kişilerin gözetiminde kullanılması gereken ekipmanla kuyuya inmişler midir?
Cumhuriyet Savcılığına, Valilik Makamına, Büyükşehir Belediye Başkanlığına, Balıkesir Tabip Odası Başkanlığına, çalışanların iş güvenliğinden sorumlu sendi başkanlığına ve diğer insan yaşamına saygılı kurum ve bireylere sorum kısa ve net:
Sizce bu bir görünmez kaza mıdır?