Sayın Emre Kongar
Atatürkçülük ve Sosyal Demokrasi (5) yazınıza cevap verme gereğini duydum.
Yazınızda “Sosyal demokrasinin yerel ve ulusal kökenleri önce cumhuriyet devriminden Atatürkçülükten etkilenmiştir” diyorsunuz.
Bu yaklaşımınız külliyen gerçekçi ve doğru değildir. Tamamen bir hayaldir, rüyadır, imgedir, hikayedir.
Sosyal demokratlar partilerini 23 Aralık 1918’de Cadde-i Kebir’de bugünkü İstiklal Caddesi’nde kurmuşlardır. Bu Sosyal Demokrat Fırka (Parti) ile ilgili belge ve bilgiler Sayın Hocam Mete Tunçay’ın “Türkiye’de Sol Hareketler” isimli eserinde vardır. Bu parti Atatürk, Pera Palas’ta kalırken kurulmuştur. Atatürk ile Sosyal Demokrat Parti arasında bir bağlantı, iletişim yaptığımız çalışmalarda görülmemiştir.
Bu parti adı ile yapısı ile sosyal demokrattır. Dış ilişkilerini Sosyalist Enternasyonal’le yürütmüştür. Komintern’le bir ilişkisi yoktur.
Daha önce de belirttim. Bu parti cumhuriyet sonrasında yasal izin istemiş, fakat 13 Mayıs 1925 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla kapatılmıştır. Kararnamenin altında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ve Başvekil İsmet Paşa’nın imzası vardır. Kitabımızın kapağında bu kararnamede bulunan Mustafa Kemal’in imzası yer almaktadır. Bu partinin 1926 ve 1929 tarihlerinde Sosyalist Enternasyonale yazdığı Fransızca mektuplarda Cumhuriyet Hükümetini Sosyalist Enternasyonale şikayet ettiğini ve “Hayatlarına mukayyet olunmasını” istediğini görüyoruz. Mektuplar Sayın Mete Tunçay tarafından Sosyalist Enternasyonalin arşivinden alınmıştır. Biz de bu mektupları “Türkiye’de Sosyal Demokrasi 1908-1998) isimli kitabımıza koyduk.
Sosyal Demokrat Parti Genel Başkanı Dr. Hasan Rıza 1921 yaz aylarında Sosyalizm isminde bir risale yayınlamıştır. Bu risale tam bir sosyal demokrat belgedir. Bugün de bilimsel değerini korumaktadır. Bu risalede Atatürk’ten ve devam etmekte olan Kurtuluş Savaşı’ndan tek kelime bahsedilmemektedir. Hasan Rıza’nın Sosyalist Enternasyonale yazdığı mektuplardaki parti kaşesi kitabımızın kapağında görülmektedir. Bu kaşelerde İstanbul, Constantinopol olarak yazılmıştır.
Hal böyle iken sosyal demokrasinin Cumhuriyet Devrimi’nden etkilendiğini söylemeniz, bir saptırmaca, bir yanıltmaca,bir hayal, bir rüyadır.
Cevaplarımıza devam edeceğiz.
