Bir takvim yaprağı ne çok şey söylüyor. 1998 yılında TEKEL İdaresinin bastırdığı yılbaşı takvimi de Cumhuriyetin değerlerinin nasıl har vurulup harman savruldugunu hatırlatıyor.
CEMIL YURTMAN / POLİTİKA
1862 yılında Osmanlı döneminde kurulmuş tütün ve alkol fabrikaları, ‘TEKEL’, eski adıyla ‘İNHİSAR’... O dönemde bir yabancı ayrıcalığı olan “Reji” Idaresindeki fabrikalar Cumhuriyet döneminde (1925) millileştirilmişti ama günümüzün “yerli ve milli” idaresi tarafından yok pahasına satıldı. 1998 yılında TEKEL İdaresi tarafından bastırılan bir yılbaşı takvimi yaprağı bu acı gerçeği yüzümüze çarpıyor.
EMPERYALİZM RÖVANŞI ALIYOR
TEKEL, Türkiye Cumhuriyeti‘ne ait tütün, alkollü içki ve tuz şirketiydi. 1925’te parastatal (hükûmete ait/kontrol edilen) bir şirket olan Régie’den kamulaştırıldı. Yabancı bir ortak ve Osmanlı konsorsiyumu olan Régie, ‘La Société de la Régie co-interestée des tabacs de l’Empire Ottoman’ın kısaltmasıydı.
2001 yılında özelleştirme kapsamına alınan TEKEL’in alkol ve alkollü içecekler üreten fabrikaları 2004 yılında, sigara fabrikaları ise 2008 yılında özelleştirildi.
Böylece emperyalizm, tam 144 yıl sonra, hem de “yerli ve milli” olduğunu söyleyen bir iktidar döneminde rövanşı almış oldu.
GERÇEK DEĞERİ 3 MILYAR DOLARA YAKINDI
TEKEL’in içki üretilen bölümünü 2006 yılında özelleştirme ihalesinden 292 milyon dolara Mey İçki satın aldı.
MEY A.Ş. 292 milyon dolara satın aldığı TEKEL’in içki bölümünün yüzde 92’lik hissesini, 2 yıl sonra 2008 yılında Amerikan Teksas Pasific Group (TPG) ye üç katı fiyatla 810 milyon dolara sattı.
Marka, British American Tobacco‘ya devredildi. 2009 yılında TEKEL fabrikaları kapatıldı.
Oysa o dönemde bu fabrikaların gerçek değerinin 2,5 milyar dolardan fazla olduğu değerlendirmeleri yapılıyordu. IMF bile, fabrikaların ucuza satıldığı gerçeğini vurguluyordu.
TEKEL işçilerinin protestoları ise, cop ve tazyikli su ile susturuluyordu.