Beklenen bu siyasi fırtına seçimlerden sonra işbaşına gelen iktidarın icraat fırtınası veya seçimleri kaybeden taraflarda yaşanacak olası siyasi fırtına değil bu fırtına, tarafların kendisi dışındakilerde yaşanması muhtemel ‘liste krizinin’ kendilerine sağlayacağı siyasi yarar beklentisidir.
Cumhurbaşkanlığı adaylıklarının kesinleşmesinden sonra sıra ittifakların şekillenmesi ve 28’nci dönem parlamento oluşumu için milletvekili listelerinde. Günlerdir Ankara’nın derin dehlizlerinde süren seçilebilir sıralarda yer alabilme mücadelesinin sonuna yaklaşılmak üzere. Parti Genel Merkezlerinin kapıları artık kapandı. Kritik gün cumartesi ve listelerin YSK’ya verileceği son gün olan Pazar günüdür. Özellikle Cumhur İttifakı tarafından Millet İttifakında ve tabi ki CHP’de liste huzursuzluğundan kaynaklı yüksek bir tepki-kavga-kargaşa-istifa beklentisi var.
İktidar cephesince beklenen bu kaotik tablo gerçekleşir mi çok az kaldı bekleyip göreceğiz ama açıkçası görünen beklendiği kadar kaotik bir olumsuzluğun olmayacağı yönünde. Çünkü Millet İttifakı bileşenleri tarafında çok yüksek bir iktidar olunacağı umudu var. Bu yüksek umut listelerde beklediğini bulamayanların umudunu bir adım sonrasına bırakmış gibi bir görüntü çok açık olarak görülmektedir.
Can Selçuki’nin Aposto’daki yazısında da belirttiği… Nisan 2022’de değişen seçim kanununa göre seçim aritmetiğini etkilemesi bakımında önemli hassasiyetler var. 2018’deki baraj kuralı hala geçerli. Bir parti barajı geçemediği durumda, içinde bulunan ittifak %7 barajını geçiyorsa, o parti barajı geçmiş sayılıyor. 2018 yılında yapılan genel seçimlerde, her seçim bölgesinde milletvekilleri önce ittifakların toplam oyuna göre dağıtılıyor sonra da her ittifakın payına düşen milletvekilliği, o ittifakı oluşturan partilerin aldıkları oy nispetinde yine D’Hondt sistemi uygulanılarak yapılıyordu. Değişiklikten sonra artık bir seçim bölgesindeki milletvekilleri tek turda, her partinin aldığı oy nispetinde, ittifakların aldığı toplam oy oranı dikkate alınmadan, D’Hondt sistemi kullanılarak dağıtılıyor.
Partiler ayrı listelerle seçime kendi logolarıyla girdiğinde, bir ittifakı oluşturan bir parti 87 seçim çevresinde kendi milletvekili listeleriyle seçim yarışına girer (MHP Cumhur İttifakında olsa bile sürpriz bir şekilde ayrı listeyle seçime gireceğini açıkladığı gibi) bu tercih ittifaktan çıkıldığı anlamına gelmiyor. Partiler, 2018 seçimlerindeki gibi ittifak içinde kalmaya devam ederek seçimlere kendi milletvekili aday listeleriyle girebilir. Ortak liste ile daha fazla milletvekili çıkarılacakken MHP’nin ayrı liste ile girme kararı anlamlı. O zaman 2022 seçim kanunu niye değiştirildi, sadece seçim barajını geçmek için miydi!
Ortak listede ise ittifakı oluşturan partilerden ikisi veya daha fazlası, seçim bölgesinin özelliklerine göre adaylarını bir partinin listesinden göstermeyi tercih eder. İttifak içinde bulunan partiler aynı anda bazı seçim bölgelerinde ise ayrı liste uygulaması tercih edebilir. Bir partinin seçime katılabilmesi için en az 41 ilde milletvekili aday listesi çıkarması gerekmektedir. Partilerin ittifak içinde ayrı liste, ortak liste ve işbirliği optimizasyonları için 9 Nisan 2023 Pazar son güne kadar süreleri var.
Bir ittifakın en fazla milletvekili sayısına ulaşabilmesi için 87 seçim çevresinin her birini stratejik olarak değerlendirerek karar almalı. 14 Mayıs seçimleri cumhurbaşkanlığı seçimi kadar, milletvekilliği içinde ince hesaplar yapılarak istenen çoğunluk sayısına ulaşılabilmenin arayışları devam ediyor.
Tüm bu olanlara baktığımızda Millet İttifakı beklenenin aksine sorunlarını aşmış gözüküyor. İttifak içinde ittifak arayışları sonuçsuz kalınca DP, SP, DEVA ve GELECEK Partileri 41 ilde kendi listeleriyle, onun dışında kalan illerde CHP listesinden seçime girecekler. 4 parti hem Türkiye genelindeki oy oranlarını görecek hem de CHP kontenjanından Meclis’e girmiş olacaklar. Ayrıca CHP ve İYİP’nin 12 ilde ortak liste konusunda anlaştıkları kamuoyuna açıklandı.
Cumhur İttifakında ise MHP kendi listesiyle ayrı gireceğini ilan ettikten sonra milletvekili listesini kamuoyuna ilk açıklayan parti oldu. Cumhur İttifakı HÜDA-PAR’a ve BBP’ye milletvekili listelerinde yer verecek. Aynı zamanda bugün DSP ile yapılan görüşme sonrası kamuoyuna yansıyanlara bakıldığında DSP’nin cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’a destek vereceği ve karşılığında da DSP’ye de AKP listelerinde yere verileceği yönünde. Sayı mı, pazarlık sonucu henüz belli değil!
Sonuç olarak liste krizine dayalı siyasi fırtına hangi tarafta kopar kimin yararına olur az kaldı göreceğiz. Dün kimin ne olduğu, nerede durduğu, ne söylediğinin hiçbir önemi yok, önemli olan seçilebilmek, onun içinde bugün yapılanlar seçim kazanma, seçilebilme varyasyonlarıdır; vatan, millet, bayrak, din, süslü laflarına takılmayın… Bugün sorunları çözemeyenlerin yarın çözüp çözemeyeceğine karar verin.
‘’Dünyanın en zor hissi, kendini ait hissetmediğin bir yerde bulunma zorunluluğudur’’
Fyodor Dostoyevski