CEMİL YURTMAN / POLİTİKA
…”Arkadaşlar ! Manda, himaye gibi fikirler boş laflardır. Bizim Susurluk’ta Manda çok, isteyen oraya gitsin. Şimdiye kadar sözlerinizi dinledim. Protesto edelim diyorsunuz. Düşman protestoyu alınca geri dönüp gidermi sanıyorsunuz. Bu işi halledecek delikli demirdir. Memleketi biz ancak silahla kurtarabiliriz. Hemen Milli Müdafa Teşkilatını kurmalıyız…”
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş mücadelesi, Kurtuluş Savaşı’nın, Kuvayi Milliye’nin Antiemperyalist, Bağımsızlıkçı karakteri son yıllarda unutturulmaya, üzeri örtülmeye ya da ikinci plana atılmaya çalışılmakta. Bu durumun göstergesi olan olaylar, açıklamalar gerçekleşmekte.
Örneğin uzun süredir Ulusal Bayramlarin kutlanması sınırlandırıldı, içi boşaltıldı. Stadyumlar 19 Mayıs ve 23 Nisan kutlamalarına kapatıldı.
‘Kuvayi Milliye Şehri Balikesir’de ‘Kuvayi Milliye Haftasi’ kutlamaları da sıradan bir protokol faaliyetine indirgendi.
Mücadelenin antiemperyalist yönünü vurgulayan anlatımlar yerine mucadeleye, daha çok ‘dinsel’, ‘uhrevi’, bir anlam yüklenmekte.
Son günlerde yaşanan bir olay da bu duruma işaret ediyor. Bu olay, Nazım Hikmet’in Kuvayi Milliye Destanı isimli kitabının, Bakanlik tarafindan Halk Kutuphaneleri’nden kaldirilmasi talimatı ile ilgili bir tartışmaydı.
LISTEDE İSMİNE YER VERİLMEMİŞ!
Kuvayi Milliye ile ilgili bu yeni tartışmalar, bana bu konuyla ilgili olarak yazılmış bir araştırma kitabını hatırlattı.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi Yayınları arasında 2019 yılında çıkan (15 numaralı) kitap…
“BALIKESİR KUVA-YI MİLLİYECİLERİ” İSİMLİ KİTAP…
Prof.Dr. Mustafa Özsarı tarafından yapılan derlemede Kuvayi Milliyeci 60 isim yer alıyor ve bu kişilerin Kuvayi Milliye örgütlenmesi içindeki görevleri, etkileri hakkında bilgiler veriliyor.
Ne yazık ki birilerinin, ‘manda ve himaye’ yanlısı duruşu karşısında Leblebici Raşit‘in, Kuvayi Milliye’nin ve Kurtuluş Savaşı’nın karakterini, ruhunu özetleyen ‘manda ve himaye’ karşıtı sözlerine yer verilmemis.
MÜCADELENİN RUHUNU TANIMLAYAN O SÖZLER
Leblebici Raşit’ten sadece, Okuma Yurdu‘ndaki toplantıdaki “….Fakat Leblebici Raşit Bey’in o gün ortaya koyduğu silaha karşı silahla mücadele düşüncesi başlangıçta kabul görmemiş gibi olsa da, bütün Balikesirlilerin zihninde yer etmeye başladı.” cümlesi ile bahsedilmiş.
Kitabın girişinde yer alan Kuvayi Milliyeci 60 kişilik listede ise Leblebici Raşit ismine yer verilmemiştir. Bir ikisi dışında Kuvayi Milliyecilerin fotoğrafları da vardır kitapta. Fotoğrafı bulunamayanlarin fotoğraf yeri ise boş çerçeve olarak bırakılmış. Leblebici Raşit’in de fotoğrafını koymak imkani vardır fakat kitapta yer verilmemiştir.
Oysa Leblebici Raşit, ‘manda ve himayeden’ bahsedenlere karşı öfkeyle çıkış yaparak söylediği, “Manda istiyorsanız Susurluk Çayırına gidin. Kurtuluş namlunun ucundadır” sözleri ile tarihe geçmiştir. Leblebici Raşit’in bu sözleri ise, Kurtuluş Savaşı’nın Antiemperyalist ruhunu yansıtır ve Mustafa Kemal Atatürk‘ün, “Bağımsızlık benim karakterimdir!” sözlerini hatırlatır.
KITAPTA YER ALAN
BALİKESİR KUVAYİ MİLLİYECİLERI
BÜROKRATLAR:
ALI Şuuri Bey
Hacim Muhittin Bey
İbrahim Ethem Bey
Kasapoglu Hüseyin Hulki Bey
Koca Müdür Tevfik Bey
Köprülü Hamdi Bey
Mehmet Vehbi Bey
Mümtaz Bey
Varnalı İsmail Hakkı Bey
ASKERLER:
İnzibat Zabiti Fahri Bey
Alaybeyi Rıza Bey
Osman Bey
Yarbay Ali Bey
Yörükzade İbrahim Bey
Yüzbaşı Halit Bey
Yüzbaşı Kemal Bey
Zarbalı Hulusi Bey
DİN ADAMLARI VE MEDRESE ALİMLERİ
Hoca Abdülgafur Efendi
Davutlarlı Ali Efendi
Müftü Ali Şuuru Efendi
Müftü Nennicizade Abdullah Efendi
Tekirdağ’lı Hafiz
Mehmet Macit Bey
Halil Feyzi Efendi
EFELER
Arap Ali Osman Efe
Aslan Efe
Halil Efe
Makbule Hanım
Parti Pehlivan
Saçlı Efe
EĞİTİMCİLER
Hafız Eminittin Bey
Maarif Müdürü Sabri Bey
GAZETECİ YAZAR VE ŞAİRLER
Fatma Kamile Hanım
Çantayzade Hasan Basri Bey
Mehmet Akif Bey
Mustafa Hayrettin Bey
Ruhi Naci Bey
HUKUKCULAR
Ahmet Süreyya Bey
Ahmet Vehbi Bey
Hüseyin Vasıf Bey
Kadı Muharrem Efendi
Mustafa Necati Bey
SAĞLIKÇILAR
Eczacı Muzaffer Süreyya Bey
Hasan Kamil Bey
YEREL YÖNETİCİLER VE İŞADAMLARI
Arapzade Saadettin Bey
Gönenli Osman Bey
Kangalzade Hacı Mustafa Efendi
Keçeci Hafız Mehmet Emin Bey
Keşkekzade Hacı Eşref Efendi
Kızılkeçili Ali Fevzi Bey
Pelitköylü Mehmet Cavit Bey
Salih Reiszade Muammer Bey
Seyitzade Seyit Bey
Silahçı Şevki Bey
Yircalızade Şükrü Bey
DİĞERLERİ
Ağazade Ahmet Efendi
Hacı Eşref Bey
Hacı Islamağazade Rasim Bey
Hattatoğlu Mustafa Bey
Mustafa Nazım Bey
