POLİTİKA’nın sorularını yanıtlayan Balya Belediye Başkanı Orhan Gaga, belediye bütçesiyle, ne atıkları kaldırabilecek, ne tarihi binaları restore edebilecek durumları olmadığını bu nedenle proje üretip, paydaş aradıklarını belirtti.
POLİTİKA / Balıkesir’in değerlendiremediği değerlerden biri olan Balya’daki kurşun madeni lojmanları ve izabe tesisi 130 yıldır doğayla baş başa bırakılıp yıkılmaya terk edilmiş, aradan geçen asırlık zaman diliminde tarihi kalıntıların kazanımı için projeler üretilmesine rağmen hiçbir şey yapılmamış. Balya’ya belediye başkanı olan her yönetici umutsuz binalar için çare aramış, küçük ilçenin belediye kaynaklarının harabeyi yeniden yaşatacak gücünün olmadığını fark edip destek arayışına geçmişler.
FRANSIZLARDAN KALAN TARİHİ BİNALARIN RESTORASYONU İÇİN IŞIK GÖRÜNDÜ
Balıkesir’in Balya İlçesi’nde, Fransız Balya Karaaydın MadenleriOsmanlı Anonim Şirketi’nin ülkeyi terk etmesinden sonra, harabe olan lojman binalarının restorasyonu için ışık göründü. Balıkesir Büyük Şehir Belediyesi, lojmanların restorasyonu için 50 milyon liralık proje hazırladı. Ancak maliyeti 200 milyon liranın üzerinde olan maden izabe tesisinin yenilenmesi için beklemeye geçildi.
HER TARİHİ YAPI GİBİ BALYA’DAKİLER DE TALANA UĞRAMIŞ
1876 yılında, Balya madenlerinin işletme hakkını Fransız Royil Şirketi aldı ve 1892’de gümüş ve kurşun üretimine başladı. Birinci Dünya Savaşı sırasında üretime ara verse de bir süre sonra tekrar maden çıkarılmaya devam edildi. 1939’da madenlerin devletleştirilmesiyle birlikte Fransız şirketi ülkeyi terk etti. Maden alanındaki izabe tesisleri, madende çalışan yönetici ve mühendisler için yapılan lojmanlar kaderiyle baş başa bırakıldı. Denetimin olmadığı dönemde binalar bakımsızlıktan harabeye dönerken, kapı pencere ve benzerleri talan edildi. Günümüzde Balya’daki bazı binaların çatılarını yağmurdan koruyan kiremitlerde, “Made in France, Marsillie” yazıyor. Kiremitler gibi pek çok materyal Balya’daki evlerin inşasına destek oldu.
HANİ NEREDE DEKOVİL HATTI
Balya’da Fransızların doğaya bıraktığı çirkinlik olan 4 milyon ton zehirli atık bertaraf edilemezken, güzellik olarak nitelenecek tarihi binaların ve izabe tesisinin yenilenmesi için de, 130 yıl geçmesine rağmen hiçbir çalışma yapılmadı. Kimi zaman, maden işletme binasıyla lojmanların restore edileceği, Balya’dan Akçay’a maden taşıyan dekovil hattının tekrar yapılarak işlerlik kazandırılacağı söylendi. Lojman binalarının yenilenmesinden sonra kreş yapılması, hatta doğanın orta yerinde ruh ve sinir hastalıkları hastanesine dönüştürülmesi önerisi getirildi.
3 LOJMANIN YENİLENMESİNE DEPREM ENGELİ
12 bin 858 kişinin yaşadığı Balya’nın Belediye Başkanı Orhan Gaga, belediye bütçesiyle, ne atıkları kaldırabilecek, ne tarihi binaları restore edebilecek durumları olmadığını bu nedenle proje üretip, paydaş aradıklarını belirtti. Terkedilen maden sahasının Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesine geçtiğini vurguladı. Başkan Gaga son olarak Balıkesir Büyük Şehir Belediyesi’nin konuyla ilgili harekete geçtiğini kaydetti.
Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kent Tarihi ve Tanıtımı Daire Başkanlığınca yapılan açıklamada, büyükşehir belediyesinin Balya Belediyesi ile Fransızlardan kalan tarihi lojmanların yenilenmesi için protokol imzaladığı, 3 lojman binasının restorasyonu için proje hazırlandığı, proje tutarının 50 milyon lira olduğu vurgulandı. 6 Şubatta meydana gelen Kahramanmaraş’taki 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler sonrası projenin ötelendiği açıklandı. İzabe tesislerini yenileme projesinin maliyetinin 200 milyon liranın üzerinde olduğu bu nedenle yenileme çalışmalarının ileriki tarihe ertelendiği açıklandı.
