Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) kuralları gereği, hava sahası kullanıcılarından tesis ve hizmetlerin kullanımı dolayısıyla harcamaların tahsili temel prensip kabul ediliyor.
Bu kapsamda EUROCONTROL’e üye ülkeler, her mali yıl için söz konusu harcamalarını içeren “maliyet tabanı” hazırlıyor.
Söz konusu taban, personel maliyetleri, diğer cari giderler, amortismanlar ve sermaye maliyetinden oluşuyor.
Hava seyrüsefer hizmetlerine yönelik maliyet tabanı üzerinden de hava sahası kullanıcıları ücretlendiriliyor. Bu maliyetler, Türkiye’ye ait hava seyrüsefer hizmetlerine ilişkin harcamaların geri ödeme tutarını teşkil ediyor.
Bu kapsamda Türkiye’nin, hava sahasının kullanımından dolayı sağladığı gelir geçen yıl 12 milyar 187 milyon lirayı bularak rekor kırdı.
2022 yılında söz konusu tutar 4 milyar 287 milyon liraydı. Böylece, yıllık artış yüzde 184’ü buldu.
Türkiye, “milli maliyet tabanının büyüklüğü endeksi”ne göre 2023’te EUROCONTROL üyesi 41 ülke içinde 6’ncı sırada yer aldı.
Talep sıralamasında ikincilik
Ülkenin ticaret ve turizm alanında önemli partnerlerinden Rusya ile Ukrayna arasında 2022’de başlayan ve halen süren savaş sebebiyle Ukrayna hava sahasının kapanması ve kullanıcıların operasyonlarını Türk hava sahasına yönlendirmeleri gelir artışında etkili oldu. Ayrıca, Türkiye’de artan iç hat talep, sağlam altyapı ve dinamik insan kaynağı sayesinde sürecin başarıyla yönetilmesi rekora kapı açtı.
Türkiye’nin jeopolitik konumu ve alınan önlemler sayesinde özellikle doğu-batı aksındaki hava trafiği açısından hava sahasının yegane koridor niteliğinde olması yüksek değerde hizmet birim sayısı kazanımı sağladı. Ülke, hava sahasına talep sıralamasında geçen yıl ikinci sırada yer aldı.
Türkiye birim fiyatı ise 2023’te yıllık yüzde 115,17 artışla 307,59 liradan 661,83 liraya yükseldi.
