Kuzey Makedonya, bağımsızlığını elde etmesinin hemen ardından kendine başta Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliği olmak üzere bazı stratejik hedefler belirledi.
NATO üyeliğine 2020’de ulaşan ülke, zaman zaman birçok engelle karşılaşsa da gelecek dönemde AB’ye tam üye olmayı hedefliyor.
Bağımsızlık süreci
Eski Yugoslavya’da 1990’lı yılların başında siyasi ayaklanmalar ve çatışmalar meydana gelirken, eski adıyla Makedonya da bu gelişmeler sonucunda bağımsızlığını ilan etti.
Kuzey Makedonya’da 8 Eylül 1991’de bağımsızlık referandumu düzenlendi ve halkın yüzde 95,3’ü ülkenin bağımsızlığı lehine oy kullandı.
Ardından, başta Türkiye olmak üzere pek çok ülke, o dönemki adıyla Makedonya’nın bağımsızlığını tanıdı.
Bağımsız Makedonya’nın ilk Cumhurbaşkanı Kiro Gligorov olurken, ülke, 26 Nisan 1992’de kendi para birimi denara kavuştu, aynı yılın ağustos ayında da kendi ordusunu kurdu.
Makedonya, 8 Nisan 1993’te Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda yapılan oylamada oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edildi ancak güney komşusu Yunanistan’ın itirazı sonucu geçici referans olarak “Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya” adıyla üyeliğe alındı.
İsim değişikliği
İki komşu ülke Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim sorununun çözüme kavuşturulması için müzakereler yıllarca kesintilere uğrasa da farklı zamanlarda devam etti.
BM arabuluculuğunda yapılan müzakerelerin ardından iki ülke arasında Haziran 2018’de Prespa Anlaşması imzalandı.
İsim sorununun çözümü ve stratejik partnerlik anlaşması olarak bilinen anlaşmaya göre, Makedonya adını “Kuzey Makedonya” olarak değiştirecekti, bu kapsamda referandum Eylül 2018’de yapıldı.
Referandumda “Makedonya ile Yunanistan arasındaki anlaşmayı kabul ederek AB ve NATO üyeliğine var mısınız?” sorusu yöneltilen halkın yüzde 91,46’sı “evet” oyu kullandı.
Oylama, dönemin muhalefeti tarafından boykot edildi ve katılım yüzde 36,91’de kaldı.
AB müzakereleri
Kuzey Makedonya batıdaki komşusu Arnavutluk ile birlikte 19 Temmuz 2022’de AB ile katılım müzakerelerine başladı.
2005’te “aday ülke” statüsü verilen Kuzey Makedonya’nın, Bulgaristan ile imzalanan ikili protokolden kaynaklanan gerekli anayasal değişikliklerin yapılmasının ardından AB üyeliği için fasılları açmaya başlaması öngörülüyor.
AB ile 2022’de ilk hükümetler arası konferansı yaparak katılım müzakerelerine başlayan Kuzey Makedonya’nın, diğer hususların yanı sıra Bulgarları Anayasa’sına dahil etmesi gerekiyor.
Bulgarları Anayasa’ya dahil etmeden AB ile fasıl açamayan Kuzey Makedonya’da bunun gerçekleşmesi için de 120 sandalyeli Meclis’in 3’te 2 çoğunluğuna, yani 80 milletvekiline ihtiyaç var.
Planlanan değişikliklere göre Anayasa’da yer alan “Kuzey Makedonya vatandaşları; Makedon, Arnavut, Türk, Ulah, Sırp, Romen, Boşnak” ifadesine, “Bulgar, Hırvat, Karadağlı, Sloven, Yahudi ve Mısırlı” ifadesinin de eklenmesi gerekiyor.
Yeni cumhurbaşkanı ve yeni hükümet
Kuzey Makedonya’da bu yıl 8 Mayıs’ta düzenlenen cumhurbaşkanı seçimi sonucunda Gordana Siljanovska Davkova, ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı olarak görevine başladı.
Davkova, cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turu ile aynı tarihte düzenlenen parlamento seçimlerinde birinci parti çıkarak, daha sonra hükümeti kuran İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliğinin (VMRO-DPMNE) öncülüğündeki ittifak tarafından aday gösterildi.
2018 yılındaki isim değişikliği referandumuna da karşı çıkan VMRO-DPMNE’nin yeni dönemde başta AB ilişkileri olmak üzere komşularla ilişkilerde nasıl bir yol izleyeceği merak konusu.
