MTN’nin ÇED Gerekli Değildir kararı mahkemeden döndü

MTN Enerji’nin Çanakkale Ayvacık Tuzla köyü civarında açmak istediği ve bölgedeki tarıma ve ekosisteme onarılmaz zararlar vereceği ileri sürülen 11 adet Jeotermal kaynak arama sondajı için verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararı, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği, Ziraat Mühendisleri Odası, Assos Dostları ve Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği’nin birlikte açtıkları dava sonucunda iptal edildi. 20.05.2024 tarihinde Çanakkale’de görülen duruşmanın kararı bugün açıklandı.

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Assos Dostları daha önce de Erecek Jeotermal Kaynak Arama Projesi ÇED Gerekli Değildir Kararını da dava ederek kazanmışlardı. Bu projeler dışında, Bakrom A.Ş. tarafından Assos yakınlarında, jeotermal kaynak arama sondajı yapılmak istenilmiş, Büyükhusun Jeotermal Kaynak arama projesine verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararı Kazdağı Derneği, Gülpınar Derneği, EMARÇEP ve 100’ün üzerinde bireysel davacı tarafından yargıya taşındı ve dava kazanıldı. Şirket yeni ÇED süreci başlattı.

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, “Jeotermal kaynak arama projeleri sondaj aşamasında kullanılan kimyasallar ve atıklar nedeniyle çok ciddi çevre kirliliğine yol açmaktadır. Bu nedenle bölgemizde daha fazla sondaj, daha fazla JES istemiyoruz. MTN Enerji A.Ş. tarafından yapılmak istenen 11 adet sondajın ve ayrıca Babadere JES-2 projesinin iptal edilmesinden dolayı çok mutluyuz. Diğer projeleri de takip edip mücadelemize devam edeceğiz“ dedi.

MTN ENERJİ JES PROJESİNDE NE OLMUŞTU?

MTN Enerji Elek. Ür. San. ve Tic. A.Ş. tarafından; Çanakkale İli, Ayvacık İlçesi, İR:17/15 Nolu Ruhsat alanı içerisinde, Babadere, Kocaköy ve Taşağıl Mahalleleri sınırlarında jeotermal kaynak arama amacıyla sondaj arama kuyusunun açılması planlanmıştı. Arama, üretim ve reenjeksiyon amacı ile açılacak kuyulardan beklenen neticenin elde edilmesi halinde Çift (Binary) Çevrim JES kurulacaktı. Proje için Çanakkale Valiliği tarafından 18.04.2023 tarihinde “Çevre Etki Değerlendirme Gerekli Değildir” kararı verildi. Karar, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Ziraat Mühendisleri Odası, Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği (EMARÇEP), Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği ve Assos Dostları’ndan üç bireysel davacı tarafından yargıya taşındı.

Açılan dava kapsamında, bilirkişi incelemesi ve keşfi yapıldı ve bilirkişi raporu davacılar lehine geldi.

11 adet sondaj öngörülen proje alanında tarım alanı ve mera bulunmaktadır. Tarlaların tamamı özel mülkiyete aittir. Şirketin halihazırda Tuzla’da “Babadere JES” adıyla çalışan bir jeotermal enerji santralı var. Şirket mevcut santralına 2. Bir ünite eklemek üzere BABADERE JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ-2 (11,8 MWm/11,5 MWe) için ÇED başvurusu yapmış, “ÇED Gerekli Değildir” kararı almış, karar dava edilmiş ve kazanılmıştır. Şirket bu nedenle BABADERE JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ-2 (11,8 MWm/11,5 MWe) projesi için yeniden ÇED süreci başlatmış ve 06.10.2023 tarihinde Ayvacık İlçesi Tuzla Köyü’nde “Halkın Katılımı Toplantısı” yapılmıştır. ÇED süreci devam etmektedir.

20.05.2024 tarihinde davacılar avukatları Seçil Ege ile birlikte, söz konusu santrale jeotermal akışkan sağlamak üzere planlanan 11 adet sondajın ÇED kararının iptali için açtıkları davanın duruşmasına katıldılar.

***

JES’LERİN ZARARLARI

Jeotermal Enerji santrallarının ve jeotermal kaynak arama projelerinin çeşitli zararları bulunmaktadır.

Yeraltı ve yüzey su kirliliği, ağır metal kirliliği,
Jeotermal kirlilik,
Arazi bozunumu,
Deprem tetiklemesi,
Heyelan tetiklenmesi,
Su kullanımı,
Ekosistemde bozulma,
Görsel bozulma,
Hava kirliliği,
İnsan ve yaban hayat üzerinde olumsuz sağlık etkileri,
Yaşam alanları üzerinde olumsuz etkiler,
Tarım alanı, mera alanı, sulak alan kaybı,
Acele kamulaştırma ile mülkiyet gaspı, mülksüzleştirme.

Tesislerden havaya bırakılan gazlarda karbon dioksit (CO2), hidrojen sülfür (H2S), metan, hidrojen, sülfür dioksit ve amonyak çıkmaktadır. Bu gazlar hem insan sağlığına hem de tarıma zarar vermektedir. Yeraltına geri basılması gerekirken basılmayan akışkanlar derelere, açık alanlara verilmektedir. Bu akışkanlardaki çözünmüş mineraller (ör. bor ve arsenik) yerüstü veya yeraltı sularını zehirlemekte ve tarımsal alanlara ve bitki örtüsüne zarar vermektedir.

Nitekim Aydın yöresinde arazilerde bor, yeraltı sularında yoğun arsenik saptanmış ve bu durum da Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından rapor edilmiştir.

Ayvacık İlçemizde halen çalışan 4 adet jeotermal enerji santralı bulunmaktadır: