Arkeolojik ve doğal sit alanı ASSOS Antik Liman’da ağır iş makinalarıyla yapılan hafriyat çalışmaları, bölgedeki çevre örgütlerinin ve duyarlı vatandaşların tepkisini beraberinde getirmiş, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Çanakkale Valiliği’nin onayı ile yapılan hafriyat çalışmalarının tarihi alana ve doğal dokuma zarar verdiği gerekçesiyle konuyu yargıya taşımıştı.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Derneği Başkanı Süheyla Doğan, Çanakkale 2. İdare Mahkemesi’nde açtıkları davanın yürütmenin durdurulması kararıyla sonuçlandığını açıkladı. Doğan, “Assos Antik Liman davasını kazandık. Ancak geç gelen adalet, antik limanın katledilmesini engelleyemedi, üzgünüz” dedi.
Dernek Başkanı Süheyla Doğan, yaşadıkları süreç ve yargı kararına ilişkin şu açıklamaları yaptı:
Assos Antik Limanı’nda arkeolojik ve doğal sit alanında dozer, kepçe kamyon gibi ağır iş makinaları ile faaliyette bulunulduğunun ve bu faaliyetlerin yaratmaya başladığı tahribatın Derneğimiz ve Assos Dostları tarafından tespitinden sonra bu faaliyetin yaratacağı zararların bir an önce önüne geçilmesi için konu hızlıca araştırılmış; Assos Antik Liman mevkiinde kaya düşmesi tehlikesini gidermek amacıyla Çanakkale İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen bir ihale ile teknik rapor, önlem projesi ve uygulama projesinin hazırlattırıldığı, Bu rapor ve uygulama projelerinin Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 16.12.2020 tarih ve 6603 sayılı kararı ile uygun bulunduğu, İnşaat ihalesinin bu konuda hiçbir uzmanlık alanı bulunmayan Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından gerçekleştirildiği ve ihaleyi alan şirket tarafından işe başlanıldığı, Bu süreçte Çanakkale Valiliği’nin bölgeyi “Afet Bölgesi” ilan ederek giriş ve çıkışları yasakladığı görülmüştür.
YARGI KARARINA UYMAYARAK ÇALIŞAMAYA DEVAM ETTİLER!
Bölgedeki ağır tahribatlar üzerine Derneğimiz ve Assos Dostları tarafından ilgili kurumlara başvurulmuş suç duyurularında bulunulmuş ve “Teknik rapor, önlem projesi ve uygulama projesinin uygun olduğuna dair” Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 16.12.2020 tarih ve 6603 sayılı kararının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle dava açılmıştır. Çanakkale 2. İdare Mahkemesi 2021/213 E. sayılı ve 17.02.2022 tarihli kararı ile yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş, bu karar doğrultusunda faaliyetin durdurulması için Çanakkale Valiliği, Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Ayvacık Cumhuriyet Başsavcılığına gerekli idari başvurular yapılmıştır. Faaliyetlerin durdurulup durdurulmadığını yerinde incelemek amacıyla yaptığımız başvuru da kolluk tarafından reddedilmiş ve alana girişimiz engellenmiştir. Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı uygulanmamış, karara rağmen faaliyetler hız kesmeden devam etmiş ve mahkeme kararları uygulanmayarak suç işlenmiştir.
Çanakkale 2. İdare Mahkemesi, 24.05.2022 ve 2022/423 sayılı kararı ile dava açma gerekçelerimizi haklı bularak “Assos Antik Limanı Kaya Islahı Projesinin rapor ve uygulama projelerine uygunluk kararı” veren Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 16.12.2020 tarih ve 6603 sayılı kararını iptal etmiştir.
Karar gerekçesinde; Kurulun onayladığı projenin kapsadığı alanın 1. Derece Arkeolojik Sit alanı olduğu, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 05.11.1999 tarih ve 658 sayılı ve 07.04.2016 tarih ve 562 sayılı ilke kararları uyarınca 1. Derece Arkeolojik Sit alanlarının korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunması gereken alanlar olduğu, bu alanlarda hiçbir yapılaşmaya izin verilmeyeceği ve bilimsel amaçlı kazılar dışında hiçbir kazı çalışmasının yapılamayacağı,
Bu yerlerde doğal afet yaşanması halinde ise yapılması zorunlu olan uygulamaların zemine en az müdahale edilecek şekilde, süresi belirlenerek ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından oluşturulacak bilim kurulu denetiminde zorunlu uygulamaların yapılması gerektiği,
İlke kararlarına aykırı bir şekilde yapılacak işin süresinin belirlenmediği, denetme görevi için Kültür ve Turizm Bakanlığınca bir bilim kurulu oluşturulmadığı,
Uygunluk kararında ilke kararlarına aykırı şekilde uygulamanın proje müellifi sorumluluğunda, Çanakkale İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ile Müze Müdürlüğü denetiminde ve Assos Kazı Başkanlığı koordinasyonunda yapılmasına karar verildiği ve bunun ilke kararlarına aykırı olduğu belirtilmiştir. Bu karardan dolayı oldukça sevinçliyiz. Bilim bir kez daha kazanmıştır. Ancak adalet geç tecelli etmiştir.
ASSOS’UN DOĞAL PEYZAJI VE FALEZLERİ YOK EDİLDİ
Assos Antik Liman mevkiinde, ne yazık ki tüm çabalarımıza, resmi başvurularımıza, suç duyurularımıza, dava açıp yürütmeyi durdurma kararı almamıza rağmen büyük bir doğa ve tarih katliamı yaşanmış, Assos Falezleri yok edilmiştir, bir doğal peyzaj yok edilmiştir. Assos artık eski Assos değildir ve olmayacaktır. Bölgeye arkeolojik sit yanı sıra “Doğal Sit Alanı” olma özelliği kazandıran tüm değerler yok edilmiştir.
Can ve mal güvenliği tabi ki hepimiz, herkes için önemlidir. Ancak Assos’u bu hale getirmeden, tahrip etmeden, ilke kararlarına uygun bir şekilde bilimsel yollarla, bir bilim kurulu denetiminde çalışılarak daha az müdahale ile sorun çözülebilirdi. Bölge halkı ve turizmciler bu kadar uzun süre mağduriyet yaşamazlardı.
Assos Antik Limanı’nda yaratılmış olan mevcut durumun eskiye oranla güvenlik açısından uygun olup olmadığı konusunda endişelerimiz vardır.
Mahkeme kararı doğrultusunda, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, bu iş için gereken tüm meslek alanlarından konularında uzman bir Bilim Heyetinin oluşturulması, heyetin mevcut durumu incelemesi ve bundan sonra yapılabilecekler için teknik ve bilimsel bir yol haritası çizmesinin zorunlu olduğunu düşünmekteyiz.
Assos Antik Limanı’nda her türlü faaliyetin yasaklanması nedeniyle yöre halkı ve turizmciler büyük bir mağduriyet yaşamıştır. Bu mağduriyetin giderilmesi zorunludur. Derneğimiz tarafından Çanakkale Valiliği’ne başvurularak Bölgenin afet bölgesi ilan edilmesi nedeniyle yaşanan mağduriyetin afet fonları vb gibi kaynaklardan karşılanması talep edilmiş ancak herhangi bir sonuç alınamamıştır. Bu konudaki talebimizi yineliyoruz.
Bir bilim heyetinin teşkil edilerek, Assos Antik Limanı’nda can ve mal güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığının tespitini ve bundan sonra yapılması gerekenlerin belirlenmesini, Bölgenin bu denli tahrip edilmesinde görev ihmali bulunanlar hakkında gerekli soruşturmanın yürütülmesi ve yöre halkı ve turizmcilerim mağduriyetlerinin giderilmesini talep ediyoruz.”
