Düzenlediği kampanyalarla ülkesinde plastik poşetlerin kullanımının yasaklanmasında öncü olan Kenyalı çevre aktivisti ve fotoğrafçı James Wakibia, plastik kullanımının çevreye verdiği zararları fotoğraf yoluyla dünyaya göstermek istediğini söyledi.
Kenya’da tek kullanımlık plastik poşetlerin yasaklanması için 10 yıl önce yerel seviyede adımlar atmaya başlayan Wakibia, yıllarca süren çabaları sonucunda 2017’de ülkesinde tek kullanımlık plastik poşetlerin yasaklanmasını sağladı.Wakibia’nın çabalarıyla çıkan yasa sonucu ülkede plastik poşet satan, üreten ve hatta taşıyanlara 38 bin dolara kadar para ve 4 yıla kadar hapis gibi caydırıcı cezalar uygulanıyor. Kenya’daki plastik poşet kullanma yasağının mimarı olarak gösterilen Wakibia, plastiğe karşı verdiği mücadelede yaşadıklarını ve projelerini paylaştı.
Çevresinde çok fazla atık pet şişe, plastik poşet ve kirlilik görmekten rahatsız olsa da ilk zamanlarda plastik kullanımına karşı mücadele etme gibi bir niyetinin olmadığını söyleyen Wakibia, “Gördüğüm manzara, bunun üzerine konuşmamız gerektiği konusunda beni harekete geçirdi. İlk farkındalığım aslında 2011 yılında başladı. 2013’e geldiğimizde ise daha uzun soluklu bir çaba olarak bu konuda kampanya başlatmaya karar verdim.” ifadelerini kullandı. Attığı ilk adımın, yaşadığı Nakuru bölgesindeki yerel yönetimlere, kirlilik konusunda harekete geçmelerini ve belirli plastiklerin kullanımını yasaklamalarını talep etmek olduğunu kaydeden Wakibia, kendi bölgesindeki çabalarının olumlu sonuçlanması sonrası bunun tüm Kenya’ya yayılması gerektiğini düşündüğünü ve ülkede genel bir plastik yasağının oluşması için çalışmalarına devam ettiğini anlattı.
Ülke genelinde tek kullanımlık plastiklerin yasaklanması için ilk olarak sosyal medya üzerinden ‘Kenya’da plastiği yasaklayın’ (#PlasticsBanKE) etiketiyle kampanya başlattıklarını ve bunu bir grup yerel aktivist olarak gerçekleştirdiklerini belirten Wakibia, dönemin Çevre Bakanı Judi Wakhungu’nun da sosyal medya üzerinden, “Kenya’da plastik yasağını destekliyorum” (#IsupportplasticbaninKE) etiketiyle kendilerine destek çıkması sayesinde projenin bu sloganla şekillenmeye devam ettiğini söyledi. Wakibia, “2015’ten 2017’ye, yani Kenya’da plastik kullanımını yasaklayan yasanın çıkmasına kadar, ‘#IsupportplasticbaninKE’ isimli kampanyama, çeşitli sosyal medya platformlarında devam ettim. Yürüttüğüm kampanyanın ülkede böyle bir yasa çıkmasında çok önemli bir rol oynadığını düşünüyorum. 2017 yılının Şubat ayında Kenya hükümeti ülkede tek kullanımlık plastiği yasakladı ve tabii insanların alışması için bir süre verdi. 2017’nin Ağustos ayına gelindiğinde ise tam anlamıyla uygulanmaya başladığını söyleyebilirim.”
Belirli sektörlerde ciddi iş kaybına yol açtığı için hükümetin bu kararı alırken çok zorda kaldığına ve ülkede çeşitli tartışmalar yaşandığına işaret eden Wakibia, “Ama nihayetinde yargı da hükümetle uzlaşıya vardı ve bunun kamu yararına ve herkesin ihtiyacı olan temiz bir çevre için gerekli olduğuna karar verdi.” diye konuştu.
“Plastik endüstrisi beynimizi yıkadı”
İnsanların aslında plastiğe ihtiyacının bulunmadığı, böyle bir ihtiyaç olduğuna inandırıldıkları görüşünü paylaşan Wakibia sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bence plastik endüstrisi beynimizi yıkadı. Bize sanki plastiğin hayatımızın vazgeçilmeziymiş ve onsuz yaşayamazmışız gibi hissettiriyorlar. Bundan 50-60 sene öncesine kadar gündelik hayatımızda bu kadar çok plastik yoktu. Şimdi ise her yerde plastik görüyoruz ve plastik üreticileri bize plastiğin hayatımızı kolaylaştırdığı anlatısını sunuyor. Ama öyle değil, tek sefere mahsus kullanılıyorlar ve çevreye geri dönülemez zararlar veriyorlar.”
Plastik kirliliğine karşı kampanyalara devam ettiğini kaydeden Wakibia, bundan sonraki hedefinin dünyadaki milyonlarca insana ulaşıp onlardan kendilerini değiştirmelerini, daha az plastik kullanmalarını, plastiği yasaklamalarını ve daha çok geri dönüşüm yapmalarını istemek olduğunu bildirdi.
Wakibia, “Fotoğraf sanatının çok güçlü bir iletişim kurabileceğine inanıyorum ve önümüzdeki günlerde fotoğraf yolu ile plastik kullanımının çevreye verdiği zararları kayıt altına alıp bunu dünyaya göstermek istiyorum. Bunun yanı sıra çevreyi temiz tutmak için aktif bir şekilde temizlik kampanyalarına da odaklanacağım.” dedi.
Kenya ve birçok Afrika ülkesinin, endüstriyel anlamda ciddi bir plastik üreticisi olmamalarına rağmen plastik kirliğinden etkilendiklerini işaret eden Wakibia, plastik üretiminin asıl kaynağının kuzey ülkeleri olduğuna dikkati çekti.
Afrika genelinde plastik kullanımında önemli bir artış yaşandığını ve buna bağlı olarak plastik atık yönetiminde ciddi problemler yaşandığını aktaran Wakibia, “Tek kullanımlık plastikleri durdurmaya yönelik çok hızlı adımlar atılması gerek. Geri dönüşümün artırılmasına ihtiyaç var ve güney ülkelerinde maalesef iyi bir atık yönetimi yok.” ifadesini kullandı.
Wakibia, sözlerini şöyle tamamladı:
“Sokakta, evde, her yerde ihtiyacımız olmayan çok fazla plastik kullanıyoruz. Dünyadaki herkese buradan seslenmek istiyorum. Lütfen plastik ayak izinizi düşürebildiğiniz kadar düşürün. Eğer ihtiyacınız yoksa almayın, hükümetinizden geri dönüşümü desteklemelerini ve gereksiz plastik kullanımının yasaklanmasını talep edin.”