Antibiyotikler tıp tarihinin en büyük buluşlarından biri olarak biliniyor. Antibiyotikler sayesinde hastaların bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybetmesi ya da sakat kalmasının önüne geçilebiliyor. Aynı zamanda kanser tedavisi, organ nakli veya ortopedik protez gibi önemli cerrahi girişimlerin başarısındaki en büyük faktörlerden biri antibiyotiklerin kullanılması olarak belirtiliyor. Ancak antibiyotiklerin bilinçsiz kullanımı nedeniyle antibiyotik direnci hızla artıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Funda Timurkaynak, “18 Kasım Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü”nde antibiyotiklerin kullanımı ve antibiyotik direnciyle ilgili bilgi verdi.
Her antibiyotik her mikroorganizma için etki göstermeyebilir
Antibiyotikler bakterilerin üremesini durdurarak ya da onları öldürerek etki göstermektedir. Bu ilaçlar birçok bakteriyel enfeksiyonun tedavisinde kullanılmakla birlikte virüslere etki etmemektedir. Antibiyotiklerin kimyasal yapı ve bakteriyi öldürme mekanizmasına göre 15’ten fazla farklı sınıfı bulunmaktadır. Ancak her antibiyotik türü her mikroorganizmaya etki göstermemektedirGünümüzde yeni geliştirilen antibiyotik sayısının son derece kısıtlı olması nedeniyle antibiyotik direnci daha da büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmakta ve sağlık otoriteleri tarafından sessiz pandemi olarak adlandırılmaktadır. Özellikle hastanelerde sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlarda etken olan bakterilerin piyasadaki tüm antibiyotiklere karşı dirençli olduğu durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu durum hastaların tedavi edilemeyeceği anlamına gelmekte ve modern tıbbın kazanımlarını geriye çevirebilecek büyük bir risk oluşturmaktadır.
Antibiyotik direnci ölümlere neden olabiliyor
Antibiyotiklerin bakterileri öldürme yeteneğini kaybetmesi, hastaların tedavisinde daha yüksek maliyetli ve yan etkisi daha fazla olan antibiyotiklerin tek başına ya da kombine olarak kullanımını gerektirmektedir. Enfeksiyonlar bu dirençli bakterilerle geliştiğinde hastaların enfeksiyona bağlı yaşadıkları komplikasyonlar veya ölüm oranları artabilmektedir. Avrupa’da her yıl verem, grip veya AIDS hastalıklarından hayatını kaybedenlerin sayısından daha fazla insan antibiyotik direnci nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Avrupa’da her yıl 35 binden fazla insanın dirençli bakteri enfeksiyonları ile hayatını kaybettiği belirtilmektedir.
Doktorunuza antibiyotik için ısrar etmeyin
Antibiyotik direncinin önlenmesinde herkese düşen önemli görevler bulunmaktadır. Antibiyotik kullanılması gereken bakteriyel bir enfeksiyon varsa verilen antibiyotik önerilen sürede, önerilen doz ve aralıklarda kullanılmalıdır. Aynı şekilde viral enfeksiyonlarda antibiyotiklerin işe yaramadığı bilmek ve doktor antibiyotik önermiyorsa bu konuda ısrarcı olmamak da önemlidir. Enfeksiyonları gelişmeden önlemek için herhangi bir sağlık nedeni veya yaştan dolayı aşılama yapılacaksa aşılar tamamlanmalı, el hijyenine önem vermeli, öksürürken mendil kullanarak enfeksiyonların bulaşı engellenmelidir. Aynı zamanda evde daha önceki hastalıklardan kalan antibiyotikler kullanılmamalı veya tavsiye edilmemelidir.