Karaciğer sağlığımız tehlike altında! Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Organ Nakli Merkezi’nden yaptığı açıklamada, karaciğer sağlığının ihmal edilmesiyle birlikte karaciğer hastalıklarının artış gösterdiğini belirtti.
Türkiye’nin canlı vericili karaciğer nakli başarısında dünya listesinde birinci sırada olduğunu ifade eden Karakayalı, karaciğer yağlanmasının ilaçla tedavisinin olmadığını ancak önlemlerle hastalığın ilerlemesinin durdurulabileceğini vurguladı.
Hayati Fonksiyonları Üstlenen Karaciğer
Karaciğer, toksik maddeleri temizlemek, enerji depolamak, enzim, protein ve kan pıhtılaşma faktörlerini üretmek gibi hayati işlevlere sahiptir. Ancak sağlıksız beslenme, hareketsizlik ve aşırı alkol tüketimi gibi faktörler karaciğerin işlevlerini yerine getirememesine neden oluyor. Karaciğer yağlanmasıyla başlayan süreç, siroz ve nihayetinde nakil gereksinimiyle sonuçlanabiliyor.
Sağlıksız Yaşam Tarzı Karaciğeri Hızla Yıpratıyor
Prof. Dr. Karakayalı, karaciğer yağlanmasının sinsice ilerlediğini belirterek, “Vücutta yağlanma arttıkça karaciğer hücrelerinde yağ birikiyor. Bu süreç belirti göstermeden ilerleyebiliyor ve karaciğerin yüzde 30’u yağ hücrelerinden oluşana kadar fark edilmiyor. Yağlanma arttıkça hepatit, ardından siroz gelişebiliyor. Alkol tüketimi de karaciğer yağlanmasına ve işlev kaybına yol açıyor,” dedi. Uzun süreli ve aşırı alkol tüketenlerin yüzde 90’ında karaciğer yağlanması görülüyor ve bu kişilerde yüzde 20 oranında siroz gelişme riski bulunuyor.
Karaciğer Yağlanmasına Karşı Alınacak Önlemler
Prof. Dr. Karakayalı, karaciğer yağlanmasının ilaçla tedavisinin olmadığını ancak sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla kötüye gidişin durdurulabileceğini belirtti: “Alkol tüketimini bırakmak, bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınmak, sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak karaciğerin kendini yenilemesine yardımcı olur. Ancak siroz geliştiğinde geri dönüş mümkün olmayabilir ve nakil tek çare olabilir.”
Nakil Aşamasında Farklı Teknikler
Türkiye, canlı vericili karaciğer naklinde dünya lideri. Çapraz nakil, domino nakil ve dual nakil gibi teknikler, organ bağışı yetersizliği sorununa çözüm sunuyor. Çapraz nakil yöntemiyle kan grubu uymayan hastalar, uygun vericilerle eşleşerek eşzamanlı nakil olabiliyor. Domino nakil, hastadan çıkarılan karaciğerin başka bir hastaya nakledilmesini sağlıyor. Dual nakil ise iki donörden alınan karaciğer parçalarının aynı anda alıcıya nakledilmesiyle gerçekleştiriliyor.
Tıbbı Gelişmeler Umut Veriyor
Prof. Dr. Karakayalı, karaciğer naklinde kısa süre önce hayal bile edilemeyecek ameliyatların günümüzde başarıyla uygulandığını vurguladı: “Özellikle canlı vericili nakil tecrübesi arttıkça, yeni yöntemler geliştiriliyor. Kapalı laparoskopik ve robotik yöntemlerle tedavi mümkün hale geldi. İleri evre karaciğer kanserlerinde tümör küçültücü tedaviler sonrası karaciğer nakli yaparak hastaların yıllarca sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlıyoruz.”
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Bekleme Listesi’ne kayıtlı 2.600 hasta, karaciğer nakli için bekliyor. Organ bağışı yetersizliği nedeniyle birçok hasta bekleme sürecinde hayatını kaybediyor. Ancak canlı vericili nakil, hastaların tedavi şansını artırıyor. Prof. Dr. Karakayalı, karaciğer sağlığını korumak için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve alkol tüketiminden kaçınma gibi önlemler alınması gerektiğini hatırlatıyor.
