Balıkesirli Uzman Fizyoterapist Asuman Gökçin; Haziran ayının, “Skolyoz Farkındalık Ayı” olması nedeniyle Omurga Eğriliği hakkında bilgiler vererek Skolyoz konusunda doğru bilinen yanlışları açıkladı. Skolyozun ne olduğu, evrelerine göre tedavi yöntemleri, skolyozun ağrı yapıp yapmadığı, genetik olup olmadığı, Skolyozda korse kullanımı, erken teşhis gibi konularda vatandaşları aydınlattı.
Asuman Gökçin, Skolyozun, omurganın kendi ekseni etrafında dönerek, aynı zamanda yanlara eğildiği bir büyüme bozukluğu olduğunu belirtti. Skolyoza kız çocuklarda erkek çocuklara oranla 8 kat fazla rastlandığını, omurganın sağa veya sola eğrilmesine ergenlik çağında çok sık rastlandığını belirtti. Tedavinin karşılaşılan derecelere göre değiştiğini, 0 ila 10 derece arasındaki bir eğride doktor kontrolünde kalınmasının önerildiğini, 10 ila 20 derece arasındaki eğrilikte, Skolyoza özel 3 boyutlu egzersiz metodu ile tedavinin gerçekleştirildiğini ifade etti. 20 derece ile 45 derece arasında eğrilik olduğunda, korse ile birlikte Skolyoza özel 3 boyutlu egzersizlerle tedavinin sürdürülmesi gerektiğini açıkladı. Bu iki uygulamanın eşit şekilde kullanılması durumunda tedavinin % 50’si egzersiz yüzde 50’si korse olarak uygulandığında başarı sağlanacağını, 45 derecenin üzerindeki eğrilerde ise Skolyoz tedavisinin cerrahi olarak gerçekleştirildiğini ifade etti.
Skolyoz düzelir mi?
Fizyoterapistlere en çok yöneltilen sorulardan bir tanesi de “skolyoz düzelir mi” sorusudur. Eğriliğin derecesine göre; korse, egzersiz ve cerrahi uygulama ile Skolyoz düzelir. Yaşa göre kıyaslandığında doğuştan olan Skolyozlar cerrahi işlemlerle, ergenlikte görülen Skolyoz, egzersiz ve korse yöntemiyle, yetişkinlerdeki Skolyozlarda ise yine cerrahi yöntemler tercih edilmekle birlikte egzersizle de tedavi uygulanmaktadır. Çocukluk çağında, doğuştan ya da ergenlikte görülen Skolyozlar egzersiz, egzersiz ve korse ile birlikte tedavi edilebilirken, nörolojik dediğimiz kas hastalıklarına, kas erimesine ya da farklı ikincil durumlara göre gelişen hastalıkların yanında doğuştan olan, serebralpalsi gibi durumlarda gelişen nörolojik kaynaklı Skolyozların tedavisi mümkün olmamaktadır.
Skolyoz ağrı yapar mı? Korse giymeden Skolyoz düzelir mi?
Skolyoz ağrılarına da değinen Gökçin, “Ergenlik çağında görülen Skolyozda ağrı gözlemlemiyoruz. Yetişkinlik döneminde görülen Skolyozda ise ağrı sıkça karşılaştığımız bir bulgudur. Eğer çocuğunuzda ergenlik dönemindeyken skolyozun yanında ağrı eşlik ediyorsa mutlaka bunun altında yatan başka sebepleri araştırırız. O yüzden bu tür hastalarımızı doktora yönlendiririz. Çocukların korseyi kullanmama üzerine olan istekleri çok fazla karşımıza çıkar ve bu soruya cevabımız maalesef hayır olacaktır.20 dereceye kadarki eğrilerde kasları kuvvetlendirerek 3 boyutlu egzersizlerle eğriliği sabit tutup düşürebiliyorken, 20 derecenin üzerindeki eğrilerde maalesef kas gücü yeterli gelmemekte, dolayısıyla korse kullanılmadığı takdirde eğriliğin ilerlemesi durdurulamamaktadır.
Çocuklar egzersiz yapmasa, korse giyse tedavi için yeterli olur mu?
Sorusunun yanıtını hayır olarak vereceğiz. Tedavinin başarılı olması, % 50 egzersiz, % 50 korsenin eşit oranda kullanılmasıyla gerçekleşmektedir. Sadece korse giymek ve egzersiz yapmamak, korseyi çıkardıktan sonraki süreçte kaslar yeterince kuvvete ulaşmadığı için etki göstermeyecektir.”
Korse ne zamana kadar giyilir?
Çocuklar hoşlanmadığı için “korse ne zamana kadar giyilir” sorusu da çok sık gündeme getirilmektedir. Zira çocuklar korse giymek istemezler. Ancak korsenin büyüme plakları kapanıncaya kadar, yani ergenlik bitene kadar giyilmesi gerekir. Ergenlik bitme olayı da çocuktan çocuğa değişme gösterir. Bazı çocuklarda iskelet olgunluğu dediğimiz ergenliğin bitimi 14 yaşlarında olurken bazı çocuklarda 19 yaşlarına kadar çıkabilmektedir. Dolayısıyla korse giymenin ne zaman biteceği doktorun vereceği karara bağlıdır. Çekilen X-Ray görüntülerinden büyüme plakların kapandığı tespit edildiğinde doktorunuz korseyi bırakmanız gereken zamanı belirtecektir.
Sporla Skolyoz düzelir mi? Çocuğum ameliyat listesine alındı. Egzersize gerek var mı?
Gökçin yine en çok karşılaştıkları, “Sporla, skolyoz düzelir mi?” sorusunu yanıtlarken, şu bilgileri aktardı: “Sporun düzeltici etkisi yoktur. Fakat kasları kuvvetlendirmesinden dolayı Skolyoz tanısı almış tüm çocuklara biz sporu şiddetle öneriyoruz. Skolyozu olan çocuklara hangi sporu yapmalarını önerirsiniz sorusunun yanıtı, jimnastik, bale ve ağırlık kaldırma yani halter çok dikkatli yapmaları ya da bunlardan uzak kalmalarını istiyoruz. Bunların dışında tüm sporları tavsiye ediyoruz. Jimnastik, bale ya da ağırlık kaldırmanın kesinlikle yasak olduğunu söyleyebilirim. Ama jimnastik ve baleyi doktor kontrolü altında öneren hekimlerimiz mevcut. Diğer tüm spor dallarını hiçbir sıkıntı olmadan sevdikleri dal neyse ona yönelik haftada iki kez yapmalarını mutlaka öneriyoruz. Egzersiz yapmak ameliyat sonrasındaki toparlanma sürecini çok hızlandırdığı için ameliyat öncesinde de egzersize başlanmasını tavsiye ediyoruz.”
Skolyozlu çocuklarda yatak seçimi nasıl olmalı?
Skolyozlu çocukların ebeveynlerinin yine en çok sorduğu sorulardan birinin yatak seçimi olduğunu hatırlatan Fizyoterapist Asuman Gökçin, bu alanda bu güne kadar yapılan herhangi bir akademik çalışma bulunmadığını ifade etti. Gökçin, “Yatak tercihinin Skolyoz üzerine herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Çocuğunuz nerede rahat ediyor, nerede rahat uyuyorsa, ona uygun bir yatak tercih edebilirsiniz. “
Skolyoz genetik mi?
Skolyoz konusunda açıklanması istenen sorulardan biri de bazı hastalıklar gibi, Skolyozun genetik olup olmadığı yönündedir. Bu konuda çok şiddetli bir kanıt olmamasına rağmen, annede skolyoz görüldüğü takdirde bunu kız çocuğuna aktardığı, Kardeşlerden birinde skolyoz olduğu durumlarda diğer kardeşlerin birinde yine aynı şekilde skolyozun ortaya çıktığını gözlemlediğimizden genetik olarak yatkınlığın önemli bir neden olduğunu kabul ediyoruz.
Ağır çanta taşımak skolyoz yapar mı?
Ağır çanta taşımak skolyoz yapmaz. Fakat var olan skolyozun artmasına neden olabilir. Omurgaya binen ağırlıklar skolyoz riskini arttıracak şekilde görev yapar. Dolayısıyla çanta ya da ağır taşınan herhangi bir yük ağırlığının simetrik olarak taşınmasını öneriyoruz.
Skolyozum var, asker ya da polis olabilir miyim?
Yine sıkça sorulan, “Skolyozum var asker ya da polis olabilir miyim?” sorusudur. 10 derecenin altındaki eğrilerde skolyoz tanısı konmamasına rağmen son yapılan bildirgede askeri okullarda ve polislikte 5 derecenin altında, Skolyoz tanısı konulanların, askeri veya polis okuluna kabullerinin gerçekleşeceği açıklandı. Dolayısıyla 5 derecenin üzerindeki bir eğriliğe sahipseniz maalesef asker ya da polis olamıyorsunuz ve bu elenmenize sebep oluyor, sağlıktan eleniyorsunuz.
Skolyozu nasıl fark edebiliriz? Skolyoza tabanlık ne zaman gerekir?
Çocuklarda öne eğilme testi ya da bilimsel söylemiyle Adam’s öne eğilme testi ile çok kolay bir şekilde Skolyozun varlığı saptanabilir. Bu testte çocuğumuzu önümüze alarak, ayaklarını birleştirmesini, ellerini birleştirmesini ve öne, ayaklarına doğru eğilmesini istiyoruz. Sanki ayakkabısını bağlayacakmış gibi dizlerini bükmeden eğilmesini istiyoruz. Bu eğilmenin sonunda, sırtında, belinde, simetrik olmayan bir kabarıklık, bir tarafın diğer tarafa göre daha kubbeli olduğunu fark ediyorsak, bir yükseklik seviyesi olduğunu fark ediyorsak test pozitif demektir, çocuğunuzda skolyoz var demektir. En kısa sürede derhal bir fizik tedavi ya da ortopedi uzmanına gitmek gerekmektedir. Skolyozda tabanlığı, eğer bacak boy farkınız varsa ve bacak boylarının eşitsizliğine bağlı olarak bir eğrilik geliştiyse o zaman tabanlık öneriyoruz. Skolyoz tedavisi bir ekip işidir. Multidisipliner bir çalışma olduğu için, bu çalışmanın en başında bir omurga cerrahı, bu alanda uzmanlaşmış bir ortopedi hekimi veya bir fizik tedavi uzmanı gerekmektedir. Daha sonra bu alanda uzmanlaşmış bir fizyoterapist, Korse yapan uzman ustalar ve ekibin en önemli parçası olan ailenin beraber çalışmasıyla başarılı sonuçlar alınan bir tedavi protokolü vardır.
