Yemek yapmaya başlamanın ilk adımı yağ seçimi olabilir. Yemeğin lezzetini doğrudan etkileyen de yağdır.
Seçtiğiniz yağ ne kadar doğal ve kaliteli olursa yemeğiniz de o denli tatlanır. Organik yağ diyince sizin de aklınıza zeytinyağı ve tereyağı geliyorsa buna bir de sade yağ eklemenin zamanı geldi.
Yağın en saf ve doğal hali olan sade yağın geçmişi oldukça eski. Ancak margarinin hayatımıza dahil edilmesi ve kullanımının artmasıyla birlikte sade yağın adı duyulmaz oldu. Oysaki organik yağ konusu geçince sade yağdan bahsetmeden olmaz.
Sade Yağ Nedir?
Basit tanımıyla sade yağ, tereyağının özüdür. Bu yağın bir diğer ismi “clarified butter” ya da “ghee”dir. Sade yağın üretiminde şunlar yer alır:
- Süt mayalanarak yoğurt elde edilir. Ardından yoğurda su eklenir ve ayran yapılır.
- Elde edilen ayran tahtadan yapılan, hayvan derisiyle kaplanan ve adına “yayık” denen aletle uzun süre çalkanır ve sonunda tereyağı elde edilir.
- Kısık ateşte içindeki süt ve su unsurlarından arındırılan tereyağından geriye sadece yüzde 99 oranında yağ içeriği kalır. Sade yağın kalan yüzde 1’lik kısmını ise tuz oluşturur.
Buzdolabında bozulmadan kalan sade yağ, cam kavanoz içerisinde bir yıl gibi uzun bir süre saklanabilir.
Katkısız olması nedeniyle çok sağlıklı olan sade yağ, yemekler için bir iki tatlı kaşığı da kullanılsa yeterli olur.
Sade yağ, oda sıcaklığında katılaşırken, vücut sıcaklığında erimeye başlar. Bu erime de vücutta da eriyeceğini ve katı bir halde kalmayacağını göstermesi bakımından önemlidir.
Sade Yağ ile Tereyağı Arasındaki Fark
Gerçek yağ oranı yüksek olan yağın yemeklere kattığı lezzet de artış gösterir. Margarine göre tereyağı ile yapılan yemeklerin daha lezzetli olmasının sebebi de budur. Margarindeki yağ oranı yüzde 60 iken tereyağındaki yağ oranı yüzde 80’dir.
Sade yağ ile tereyağı arasındaki fark da yağ oranından kaynaklanır. Tereyağı ile yapılan yemeklere göre sade yağ ile yapılan yemekler lezzetlidir. Sade yağın yağ oranı, yüzde 99’dur. Hatta sade yağa saf yağ demek de mümkündür.
Sade Yağ Nasıl Yapılır?
Sade yağ yapımı için öncelikle yarım ya da 1 kiloluk bir tereyağı gerekir. Daha sonra şu adımları izlemelisiniz:
- Tereyağı kısık ateşte eritilir. Eriyip kaynadıkça tereyağının tortuları dibe çökmeye başlar. Üst kısmında ise köpükler oluşur. Bu köpükler süzgeç ya da kaşık ile ara ara alınmalıdır. Bu işlem, köpük bitene kadar sürmelidir.
- 1 saat içinde su tamamen buharlaşır ve tortular dibe çöker. Bu aşamada ocağın altını kapatıp bir süre dinlendirin. Beklemenin ardından sarı rengi fark edeceksiniz.
- Dinlenmenin ardından temiz bir tülbentten geçirdiğiniz yağı, kavanoza koyabilirsiniz.
- Dolaba alıp dondurduğunuz sade yağ, tamamen katılaşınca yemekler için hazır olur.
Sade Yağın Faydaları Neler?
Besin değeri açısından yoğun bir içeriğe sahip olan sade yağ için 1 çorba kaşığı yani yaklaşık 15 gram sade yağ 100 kcal’dir. İşte sade yağın faydaları…
- 250 yanma derecesine sahip olduğu için pişirme esnasında serbest radikaller oluşturmayan sade yağ, margarin gibi trans yağlara göre daha sağlıklıdır.
- Bozulma ihtimali çok düşük olduğu için oda sıcaklığında uzun süre saklanır. Ayrıca oda sıcaklığında margarin gibi erimez, katı durur.
- İçeriğinde süte ait olan tüm bileşenler buharlaştığı için süt ürünlerine alerjisi olanlar da tüketebilir.
- Bütirik asit açısından zengin bir yağdır. Bağırsaklardaki faydalı bakteriler, lifleri bütirik asite çevirerek enerji kaynağı ve bağırsak duvarının savunucusu olarak kullanır. Bütirik asit eksikliğinden kaynaklanan sindirim sorunlarına da sade yağ iyi gelebilir. Mide asidi salgısını dengeleyerek bu görevi yapar.
- Sade yağ, K2 vitamini bakımından zengindir ve kemikleri güçlendirir. Yağda çözünen bir vitamin türü olan ve cildi besleyen A vitamini, sade yağ aracılığıyla alınır.
Sade Yağ Nerelerde Kullanılır?
Çıtırlığıyla damakları çatlatan Gaziantep baklavalarının yapımında sade yağ kullanılır.
Baklava dışındaki şerbetli tatlıların yapımında da kullanılır. Sade yağ ile yapılan tatlılar diğer yağlardan yapılan tatlılardan daha lezzetlidir.
Her türlü yemekte sade yağdan yararlanabilirsiniz. Sade yağın bir iki tatlı kaşığı kadar kullanılması bile yemeklerin lezzetini arttırır.
Sade yağlı çörek yapımını denemenizi öneririz. Tadıyla bambaşka bir lezzet sunacaktır.
Tereyağı gibi sıcak ekmek üstüne salça ya da reçelle sade ikililerini deneyebilirsiniz. Kızarmış ekmek üstüne sade yağ da sürebilirsiniz.
